در سال‌های اخیر، پژوهشگران تلاش کرده‌اند بفهمند چرا برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض چاقی قرار دارند. حالا بررسی تازه‌ای نشان می‌دهد که اختلالات رفتاری مانند اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) ممکن است یکی از عوامل تأثیرگذار باشد و جالب آنکه محل زندگی نیز در این میان نقش دارد.
به گزارش مرزاقتصاد ، ADHD یا همان اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی، یکی از رایج‌ترین مشکلات روانی در کودکان و نوجوانان است. این اختلال باعث می‌شود فرد رفتارهای ناگهانی از خود نشان دهد و نتواند به‌راحتی تمرکز کند. در سال‌های گذشته، گمانه‌زنی‌هایی درباره ارتباط بین ADHD و چاقی وجود داشته، اما بیشتر مطالعات تمرکز خود را بر ویژگی‌های فردی گذاشته بودند و عوامل محیطی مانند شرایط شهری را نادیده می‌گرفتند.
چاقی نیز یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در سراسر دنیاست. اضافه‌وزن نه‌تنها کیفیت زندگی را پایین می‌آورد، بلکه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و سایر مشکلات جدی را هم بالا می‌برد. همین موضوع ضرورت بررسی عواملی را که ممکن است در چاقی نقش داشته باشند از جمله رفتارهای فردی، فعالیت بدنی، تغذیه و محیط زندگی، دوچندان می‌کند.
در همین راستا، تیمی از پژوهشگران به سرپرستی دکتر مائوریتزیو پورفیری از دانشکده مهندسی دانشگاه نیویورک به همراه همکارانی از مؤسسه ملی سلامت ایتالیا، تحقیقی انجام دادند تا پیوند میان ADHD و چاقی را در بستر محیط شهری بررسی کنند. آن‌ها با استفاده از داده‌های سلامت مربوط به ۹۱۵ شهر آمریکا و نیز اطلاعات مربوط به بیش از ۱۹ هزار کودک، به دنبال پاسخ این پرسش رفتند.
پژوهشگران ابتدا نرخ چاقی و شیوع ADHD را در شهرهای مختلف مقایسه کردند. یافته‌ها نشان دادند که هر دو مورد، در شهرهای بزرگ‌تر کمتر دیده می‌شوند. سپس، آن‌ها فاکتورهایی مانند دسترسی به خدمات روان‌درمانی، سطح تحصیلات و امنیت غذایی را در این شهرها تحلیل کردند.
نتایج نشان داد که ADHD به شکل غیرمستقیم و از طریق کاهش فعالیت بدنی باعث افزایش چاقی می‌شود. این رابطه در شهرهایی که امکانات ورزشی محدودتر و ناامنی غذایی بیشتر بود، قوی‌تر ظاهر شد. در مقابل، در شهرهایی که خدمات سلامت روان و آموزش بهتری داشتند، این پیوند ضعیف‌تر بود.
همچنین، پژوهش روی داده‌های فردی مربوط به کودکان نیز این نتایج را تأیید کرد که کودکانی که علائم شدیدتری از ADHD داشتند، فعالیت بدنی کمتری داشته و بیشتر در معرض چاقی بودند.
این یافته‌ها که در نشریه PLOS Complex Systems منتشر شده‌اند، نکات مهمی را آشکار می‌کنند. اول اینکه طراحی شهرها و امکانات آن‌ها می‌تواند روی سلامت روانی و جسمی شهروندان اثر بگذارد. دوم اینکه مقابله با چاقی در افراد دارای ADHD تنها به درمان فردی محدود نمی‌شود، بلکه نیاز به اصلاح محیط زندگی نیز دارد.
نکته جالب دیگر اینکه این پژوهش نشان داد چاقی در این افراد فقط به خاطر کم‌تحرکی نیست، بلکه احتمالاً عوامل زیستی دیگری هم مرتبط با کنترل تکانه و الگوهای غذایی درگیر هستند.
محققان در انتها تأکید کرده‌اند که افزایش دسترسی به خدمات سلامت روان، ارتقای آموزش خانواده‌ها و فراهم کردن امکانات بیشتر برای فعالیت بدنی می‌تواند در کاهش چاقی، به‌ویژه در کودکان مبتلا به ADHD مؤثر باشد.
