دبیر علمی پنجمین سمینار «فناوریهای جایگزین حیوانات آزمایشگاهی» با تأکید بر لزوم حرکت علم زیست‌شناسی به‌سوی روش‌های نوین و اخلاق‌مدار گفت: ما در آستانه گذار تاریخی از مدل‌های پیچیده و گاه غیرقابل‌پیش‌بینی حیوانی به‌سوی سیستم‌هایی با دقت و ارتباط بیشتر با بدن انسان قرار داریم.
به گزارش هیچ یک از دانشگاه علم و فرهنگ، پنجمین سمینار ملی فناوریهای جایگزین حیوانات آزمایشگاهی، امروز چهارشنبه با حضور علی منتظری رئیس جهاددانشگاهی، محمدحسین ایمانی‌خوشخو سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ، سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان و دبیر علمی سمینار، عبدالحسین شاهوردی رئیس پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی و جمعی از پژوهشگران در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه رویان و دبیر علمی سمینار در این رویداد، اظهار کرد: امروز گرد هم آمده‌ایم نه برای نفی گذشته، بلکه برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر و اخلاقی‌تر در مسیر کشف رازهای زندگی. هدف ما از این گردهمایی، گفت‌وگو درباره یکی از چالش‌برانگیزترین و درعین‌حال ضروری‌ترین مفاهیم در زیست‌شناسی مدرن یعنی جایگزین‌های حیوانات آزمایشگاهی است.
سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی با اشاره به نقش تاریخی مدل‌های حیوانی در پیشرفت علم افزود: دهه‌هاست که مدل‌های حیوانی ستون فقرات دستاوردهای شگرف علمی بوده‌اند؛ از درک بنیان‌های ژنتیکی بیماری‌ها تا توسعه داروهای نجات‌بخش. این موجودات بهایی سنگین برای سلامت و رفاه بشریت پرداخته‌اند و ما به‌عنوان دانشمندان، همواره این هزینه را با دغدغه‌ای عمیق و تعهدی راسخ برای کاهش رنج در دل خود حمل کرده‌ایم.
وی ادامه داد: علم ذاتاً پویا و پیش‌رونده است و اکنون زمان آن فرارسیده که ابزارها و روش‌های خود را به‌روز کنیم. امروز می‌توانیم از مدل‌هایی بهره ببریم که نه‌تنها دقیق‌تر و قابل‌کنترل‌ترند، بلکه ارتباط نزدیک‌تری با فیزیولوژی انسان دارند.
دبیر علمی سمینار تأکید کرد: این گردهمایی یک اعتراض نیست، بلکه پیشنهادی مبتنی بر داده، شواهد و نوآوری است. هدف ما محوکردن میراث علمی گذشته نیست، بلکه تکمیل و ارتقای آن است. ما می‌خواهیم جعبه‌ابزار پژوهشگر را با قدرتمندترین، انسانی‌ترین و مرتبط‌ترین فناوری‌هایی که علم امروز در اختیار ما قرار داده، غنی‌تر کنیم.
وی با اشاره به اینکه در طول دو روز برگزاری سمینار، شاهد ارائه دستاوردهای درخشان محققان داخلی خواهیم بود، گفت: بیایید این رویداد را با ذهنی باز و قلبی مملو از کنجکاوی آغاز کنیم، پرسش‌های چالش‌برانگیز بپرسیم و با همکاری یکدیگر راهکارهایی عملی برای آینده‌پژوهش بیابیم.
شاهزاده فاضلی در پایان اظهار امیدواری کرد پس از این سمینار، نه‌تنها با انبوهی از اطلاعات جدید بلکه با شعله‌ای از امید و عزمی راسخ برای ساختن آینده‌ای بازگردیم که در آن دقت علم و اخلاق پژوهش در هماهنگی کامل به‌پیش روند.
علم زمانی به کمال می‌رسد که با اخلاق و شفقت همراه باشد
رئیس جهاددانشگاهی نیز با تأکید بر اینکه رفتار انسان با ضعیف‌ترین موجودات، معیاری برای سنجش تمدن و انسانیت است، گفت: علم زمانی به کمال معنوی می‌رسد که همراه با اخلاق و شفقت باشد.
علی منتظری در آیین آغاز به کار پنجمین سمینار «فناوریهای جایگزین حیوانات آزمایشگاهی» اظهار کرد: امروز گرد هم نیامده‌ایم تا صرفاً یک پروتکل یا دستورالعمل خشک را مرور کنیم، بلکه هدف ما گفت‌وگو درباره مسئولیتی بزرگ است؛ مسئولیتی که در تقاطع علم، اخلاق و انسانیت قرار دارد.
وی با اشاره به پیشرفت‌های شگرف علم پزشکی، زیست‌شناسی و داروسازی افزود: دستاوردهای بزرگ این حوزه‌ها مرهون تلاش بی‌وقفه پژوهشگران است و در بسیاری از این مسیرها، حیوانات آزمایشگاهی شرکای ناخواسته اما اجتناب‌ناپذیر ما بوده‌اند. از کشف واکسن‌ها تا درک مکانیسم‌های بیماری‌ها، نقش آن‌ها انکارناپذیر است.
منتظری ادامه داد: این پیشرفت‌ها البته بهایی داشته و در همین نقطه است که پرسش‌های اخلاقی پدیدار می‌شوند؛ آیا هدف والای علم، هر وسیله‌ای را توجیه می‌کند؟ مرز میان استفاده ضروری و سوءاستفاده کجاست؟ چگونه می‌توان میان نیاز به پیشرفت علمی برای نجات جان انسان‌ها و احترام به حقوق و کاهش رنج موجوداتی که توان دفاع از خود را ندارند، توازن برقرار کرد؟
رئیس جهاددانشگاهی تأکید کرد: هدف از برگزاری این سمینار، نه محکوم‌کردن علم یا پژوهش، بلکه ارتقای کیفیت علمی مسئولانه و همراه با وجدان است. باید به یاد داشته باشیم که پشت هر عدد و آمار، یک موجود زنده با توانایی احساس درد و رنج وجود دارد.
وی افزود: ضروری است استانداردهای اخلاقی را در پژوهش رعایت کنیم و بیاموزیم چگونه با به‌کارگیری اصل ۳R (کاهش، پالایش و جایگزینی) می‌توان هم به اهداف علمی وفادار ماند و هم از آزار غیر ضروری حیوانات کاست.
منتظری با بیان اینکه این گردهمایی فرصتی برای تبادل تجربه‌ها و گفت‌وگو درباره چالش‌های عملی در آزمایشگاه‌ها و راه‌حل‌های پیش روست، اظهار کرد: این رویداد می‌تواند نقطه آغازی برای تفکر عمیق‌تر و عملکرد مسئولانه‌تر پژوهشگران در حوزه علم باشد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد این سمینار نه فقط انباشتی از اطلاعات، بلکه انگیزه‌ای برای رفتار اخلاقی‌تر و انسانی‌تر در فعالیت‌های علمی باشد.
صدور سه نوع کارنامه برای دانشجویان علم و فرهنگ
در این سمینار، سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ، وابستگی این دانشگاه به جهاد دانشگاهی را از جمله ویژگی‌های متمایز آن دانست و اظهار داشت: علم و فرهنگ با پژوهشگاه رویان همکاری نزدیک دارد و در برخی رشته‌های دکتری دانشجوی مشترک می‌پذیرد. بسیاری از داوطلبان برتر کنکور دکتری با رتبه‌های زیر ۱۰، این دانشگاه را به دلیل پشتوانه علمی پژوهشگاه رویان انتخاب می‌کنند؛ حتی در مقایسه با دانشگاه‌هایی مانند شهید بهشتی یا تربیت‌مدرس.
ایمانی خوشخو با اشاره به برنامه‌های آتی دانشگاه گفت: درصدد هستیم ارتباط خود را با پژوهشگاه‌های جهاد دانشگاهی گسترش دهیم تا فعالیت‌های علمی دانشگاه بیش‌ازپیش عمق پیدا کند و به نتایج ارزشمندتری منجر شود.
وی یکی از اقدامات نوآورانه دانشگاه را صدور سه نوع کارنامه برای دانشجویان عنوان کرد و افزود: از این پس، علاوه بر کارنامه آموزشی، به دانشجویان کارنامه مهارتی و فرهنگی نیز ارائه می‌شود. این اقدام که برای نخستین‌بار در کشور توسط دانشگاه علم و فرهنگ انجام می‌شود، نشان‌دهنده توجه جدی ما به ابعاد مهارتی و فرهنگی آموزش است. کارنامه مهارتی مورد تأیید مراکز علمی معتبر خواهد بود و کارنامه فرهنگی نیز میزان مشارکت دانشجو در دوره‌ها و فعالیت‌های ارتقای فرهنگی را نشان می‌دهد.
به گزارش ایرنا، «پنجمین سمینار ملی فناوریهای جایگزین حیوانات آزمایشگاهی پژوهشگاه رویان» با همکاری معاونت پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی، کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، و دانشگاه علم و فرهنگ تدارک یافته است.
اجرای برنامه‌های این رویداد فناورانه با تاکید بر معرفی روش‌های جایگزین حیوانات آزمایشگاهی در حوزه زیست پزشکی برای دانشجویان، پژوهشگران، و اساتید گروه‌های علوم پزشکی، علوم زیستی، علوم پایه، دامپزشکی، گروه‌های آموزشی استفاده‌کننده از حیوانات آزمایشگاهی و با سخنرانی اساتید برجسته ملی به صورت حضوری در محل سالن همایش‌های بین‌المللی دانشگاه علم و فرهنگ تا فردا، ۱۵ آبان ماه ادامه خواهد داشت.
