چگونه از انقباض شدید تقاضا سود ببریم؟
پرده اول: بازی برد- باخت مردم و مسئولان
بخش گسترده‌ای از مردمی که در ماه‌های گذشته دلار خریده‌اند سود کرده‌اند. با هر قیمتی مردم دلار می‌خرند باز دلار بالاتر می‌رود پس چه دلیلی دارد که دلار نخرند. دلار شش هزار تومان شد، مسئولین گفتند نخرید، دلار پایین‌تر می‌آید، مردم خریدند دلار بالا رفت و مردم سود کردند. دلار هفت هزار تومان شد باز مردم خریدند و دوباره مسئولان گفتند نخرید و باز دلار گران شد و باز مردم سود کردند. این سیکل ماه‌هاست دارد تکرار می‌شود و دلار به مرز 15 هزارتومان رسیده و انکار مسئولان و اصرار مردم باعث شده دلار همچنان برای خریداران سودآور باشد. پس چرا مردم نباید بخرند؟
پرده دوم: احمق بزرگ‌تر چه کسی است؟
اینجا عده‌ای «تئوری احمق بزرگ‌تر» را مطرح می‌کنند. تئوری احمق بزرگ‌تر از یک سوگیری ذهنی و خطای جمعی صحبت می‌کند و آن بدین گونه است که چون مردم می‌خرند قیمت‌ها رشد می‌کند و چون قیمت‌ها رشد می‌کند مردم می‌خرند. این روند ادامه می‌یابد و این سیکل خودش را دوباره باز‌تولید می‌کند. این یک سیکل فاسد است که در ادامه هم قرار دارد. یک روند معیوب که در جمع‌بندی نهایی شاید عده‌ای در کوتاه‌مدت احساس خوشایند پیروزی بر قیمت‌ها را به دست بیاورند ولی در نهایت همه بازنده هستند زیرا نتیجه چنین روندی باخت آینده است. مردم می‌توانند بخشی از ثروتشان را از تلاطمات مصون نگه دارند ولی در مقیاس کلی با رشد قیمت در سایر بازارهای مصرفی همه بازنده خواهند بود.
پرده سوم: فقط آماتورها فکر می‌کنند سقفی برای قیمت وجود ندارد!
روند رشد قیمت‌ها تا کجا می‌تواند ادامه پیدا کند؟ یک قیمت تا کجا می‌تواند رشد کند؟ برخی تحلیلگران معتقدند فقط آماتورها هستند که فکر می‌کنند سقفی برای قیمت وجود ندارد! این روزها بازارها به قدری پرنوسان شده و آنقدر بالا رفته که برخی را به این گمان انداخته که قیمت دلار سربه آسمان خواهد سایید. اما این طور نمی‌توان با اطمینان سخن گفت. منطق اقتصاد حکم می‌کند قیمت‌ها جایی خودش را اصلاح کند و به طرف پایین یا نقطه تعادلی نزدیک شود. عده‌ای که فکر می‌کنند نرخ دلار سر به آسمان خواهد گذاشت نمی‌گویند اگر این اتفاق بیفتد وضع کسب‌وکار مردم چه می‌شود. وضع زندگی مردم چه می‌شود.
پرده چهارم: یک انقباض شدید تاریخی در پیش است.
از هر 10 قاشق غذایی که مردم می‌خورند حداقل پنج قاشقش وارداتی است و ارتباط مستقیمی به نرخ ارز دارد. وقتی در کمترین برآورد 50 درصد معیشت مردم وابسته به خارج از کشور باشد و آن بخش با موج سنگین گرانی مواجه شود تاثیر انقباضی شدیدی بر تقاضای کل اقتصاد خواهد گذاشت. افزایش قیمت نهایی کالاها و پایین‌آمدن قدرت خرید مردم می‌تواند باعث شدیدترین انقباضی بشود که کشور تاکنون شاهدش بوده است. کاهش قدرت خرید مردم بر کل بازارها تاثیر خواهد گذاشت. هیچ بازاری از این فشار در امان نخواهد بود. این فشار می‌تواند موج ورشکستگی مشاغل را به شدت افزایش دهد.
پرده پنجم: انقلاب در نوآوری می‌تواند نجات‌بخش باشد.
کسب‌وکارهایی که اصطلاحاً به آن B&B گفته می‌شود بیشترین فشار را تحمل خواهند کرد چون خط فروش نهایی به مشتری با اختلال شدید مواجه خواهد شد. کسب‌وکارها چاره‌ای ندارند جز اینکه دست به نوآوری‌های تازه برای بقا بزنند. این نوآوری‌ها در همه حوزه‌ها باید صورت بگیرد. حوزه خدمات مالی و طراحی الگوهای جدید فروش از جمله ضروری‌ترین این موضوعات است. کارفرمایانی که دست به تغییر نزنند با مال و جان خود بازی می‌کنند و خود را آماده شکست می‌کنند. باید تغییر کرد و خیلی سریع هم باید این اتفاق بیفتد در غیر این صورت موج تغییرات تند و رادیکال همه کسب‌وکارها را عمیقا دگرگون خواهد کرد.
کسب‌وکارهایی که در ماه‌های بعد رشد می‌کنند
شرایط کشور شرایط خاصی است و فعلاً چشم‌اندازی برای بازگشت ثبات در کوتاه‌مدت دیده نمی‌شود. پس باید الزامات شرایط موجود را درک کرد و بر اساس آن دست به کارشد.
الگوی مصرف جامعه به شدت درحال تغییر است. طبقه متوسط شهری به عنوان اصلی‌ترین عامل پیش‌برنده مصرف و تولید کشور، بسیار ضعیف شده و بازهم ضعیف‌تر می‌شود. افزایش دستمزد شاغلان دولت و کارگران حتی اگر امسال دوباره هم اتفاق بیفتد نمی‌تواند آنها را به خط فقر نزدیک کند تا بتوانند مثل سال‌های گذشته مصرف کنند. یکی از مختصات شرایط جدید این است که با راه حل‌های گذشته نمی‌توان مسائل آینده را حل کرد. پیچیدگی تصمیم‌گیری درباره آینده کسب‌وکارها ما را بر آن می‌دارد تا در طراحی استراتژی‌ها تجدید نظر کنیم.
با این حال و به رغم همه فشارهای موجود برخی کسب‌وکارها در ماه‌های آینده با رشد تقاضا مواجه خواهند شد. این سنخ کسب‌وکار می‌توانند در شرایط انقباض شدید به فروش بیشتری دست یابند و حتی به گسترش سازمانی اقدام کنند.
1-کسب‌وکارهای تخفیف پایه
پایین‌آمدن قدرت خرید مردم باعث افزایش تقاضا به سمت کسب‌وکارهایی خواهد شد که به مشتری تخفیف‌های واقعی ارائه می‌کنند. تمام کسب‌وکارهایی که بتوانند سود متعادلی از فروش کالا و خدمات خود دریافت کنند و در عین حال مشتری را متقاعد و راضی کنند که قیمت بهینه و مطلوبی برای خدمتشان می‌پردازند، می‌توانند رشد کنند.
2- کسب‌وکارهای تعمیر پایه
رشد شدید قیمت‌ها به تغییر الگوی مصرف خانوار منجر می‌شود. تغییر الگوی مصرف باعث می‌شود که مردم خریدهایشان را به تاخیر بیندازند و در عین حال به بهینه‌سازی وسايل موجود اقدام کنند. همین موضوع سبب می‌شود که کسب‌وکارهای تعمیر پایه مورد توجه بیشتر مصرف‌کنندگان قرار بگیرد.
3-کسب‌وکارهای کالاهای دست دوم
بازار کالاهای دست دوم رشد می‌کند. همه کالاهایی که از شرایط مناسبی برای مصرف برخوردار باشند ولی در عین حال دچار افت قیمت شده باشند، مشتری‌پسند خواهند بود. رشد این بازار می‌تواند به خلق کسب‌وکارهای جدید هم منجر شود.
درآمد نهایی
انقباض تقاضا در کشور قطعی است. هر‌گونه طراحی کسب‌وکار برای آینده بدون توجه به کاهش شدید تقاضا قدم‌گذاشتن در مسیر شکست است. در عین حال برخی کسب‌وکارها رشد خواهند کرد. هرسه بازاری که در بالا نام برده شد در عین اینکه با موج تقاضا مواجه می‌شوند در عین حال به شدت نیازمند نوسازی و ارائه ایده‌های جدید و کاربردی هستند. کسب‌وکارهای دیگری هم هستند که از انقباض تقاضا سود خواهند کرد که سعی می‌شود در شماره‌های آینده به آن پرداخته شود. به هر حال هر کس بتواند یک رنج واقعی را از مشتری بر طرف کند می‌تواند به کامیابی مالی برسد.
