
دانشمندان اخیراً در پژوهشی تازه به بررسی نوعی سلول پرداختهاند که به دلیل ویژگیهای خاص و ناشناخته خود توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. این سلولها در بخشهای مختلف بدن حضور دارند و میتوانند نقشی کلیدی در سلامت و بیماری ایفا کنند.
به گزارش هیچ یک _ تلوسیتها گروهی از سلولهای تازه شناختهشده هستند که ساختار ویژهای دارند و در میان سلولهای دیگر بدن جایگاه متفاوتی پیدا کردهاند. این سلولها برخلاف فیبروبلاستها یا سلولهای عضلانی صاف، بازوهای بلندی دارند که به آنها «تلوپود» گفته میشود و طولشان میتواند تا هزار میکرومتر هم برسد. همین زوائد بلند به آنها امکان میدهد با سلولهای دیگر ارتباط مستقیم برقرار کنند. اهمیت این موضوع زمانی روشن میشود که بدانیم ارتباط بین سلولها برای هماهنگی عملکرد بافتها و در نهایت حفظ سلامت بدن ضروری است. محققان دریافتهاند که تلوسیتها میتوانند نقشی مانند یک مرکز هماهنگی در بافتها داشته باشند؛ چیزی شبیه یک شبکه عصبی ساده که پیامها را میان سلولها منتقل میکند و وضعیت عمومی بافت را تنظیم مینماید.
ضرورت بررسی تلوسیتها در این است که آنها در بسیاری از فرآیندهای حیاتی بدن نقش دارند. از جمله در بازسازی سلولها، ترمیم زخمها و حتی پاسخ ایمنی بدن. این سلولها قادرند با سلولهای بنیادی تعامل کنند و در تمایز و تکثیر آنها نقش داشته باشند، به همین دلیل دانشمندان احتمال میدهند که تلوسیتها بتوانند روزی به ابزار مهمی در پزشکی بازساختی تبدیل شوند. اما هنوز راه زیادی تا شناخت کاملشان باقی است. یکی از مشکلات مهم در این زمینه، نداشتن نشانگرهای اختصاصی برای شناسایی تلوسیتهاست؛ به این معنی که ابزار قطعی برای افتراق آنها از سلولهای مشابه وجود ندارد. همین مسأله باعث شده مطالعات در این حوزه پیچیده و زمانبر شود.
در همین راستا، طیبه محمدی، استادیار گروه علوم پایه و پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه رازی کرمانشاه پژوهشی مروری را درباره تلوسیتها انجام داده است. او با مرور مطالعات انجامشده در این حوزه تلاش کرده است تصویری روشنتر از این سلولهای ناشناخته و کارکردهای احتمالی آنها ارائه کند. هدف اصلی این بررسی، جمعبندی دانستههای موجود درباره تلوسیتها و نشان دادن اهمیت آنها در سلامت و بیماری بود.
روش انجام این پژوهش به صورت مروری بوده است. در چنین مطالعاتی، پژوهشگر دادهها و نتایج تحقیقات پیشین را گردآوری و تحلیل میکند تا به تصویری کلی و جامع از موضوع برسد. این نوع کار به ویژه زمانی ارزشمند است که موضوع تازه و ناشناخته باشد، زیرا میتواند مسیر تحقیقات بعدی را روشن کند و به جامعه علمی نشان دهد که کجاها ابهام بیشتری وجود دارد.
یافتههای این مرور نشان دادند که تلوسیتها سلولهایی کوچک با زوائد بلند و منحصربهفرد هستند که در بسیاری از بافتهای بدن حضور دارند. این زوائد میتوانند از راه ترشح مولکولهای خاص یا تماس مستقیم با سلولهای دیگر، پیامرسانی کنند. آنها به حفظ تعادل در بافتها، تنظیم عملکرد سلولهای دیگر و فعال کردن پاسخهای ایمنی کمک میکنند.
نتیجهگیری پژوهش نیز بر این نکته تأکید دارد که تلوسیتها میتوانند درک ما را از بیماریها متحول کنند. برای مثال، شناخت چگونگی ارتباط آنها با سلولهای دیگر شاید به ساخت داروهای جدیدی منجر شود که هدفشان اصلاح این ارتباطها باشد. همچنین نقش تلوسیتها در ترمیم بافتها میتواند در آینده در پزشکی بازساختی و درمان آسیبهای شدید به کار گرفته شود.
بر این اساس تلوسیتها از طریق ترشح مولکولهای سیگنالدهنده یا تعامل مستقیم با سلولهای ایمنی مانند ماکروفاژها و لنفوسیتها، در کنترل پاسخهای ایمنی نقش دارند. آنها همچنین با سلولهای بنیادی همکاری میکنند و زمینه رشد و بازسازی بافتهای آسیبدیده را فراهم میسازند. همین موضوع موجب شده است که دانشمندان آنها را یکی از عوامل کلیدی در حفظ تعادل و سلامت بافتها بدانند.
البته همچنان مشکلاتی برای شناسایی دقیق و تمایز آنها از دیگر سلولها وجود دارد، اما پیشرفت روشهای تصویربرداری و تحلیل مولکولی امیدها را برای شناخت بهتر تلوسیتها افزایش داده است. در آینده، این شناخت میتواند به کشف درمانهای نو برای بیماریهای گوناگون منجر شود.
نتایج این پژوهش در «فصلنامه مطالعات علوم پزشکی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه منتشر شده است. چاپ چنین مقالاتی در نشریات علمی معتبر کمک میکند یافتههای محققان در دسترس دیگر پژوهشگران قرار گیرد و مسیر پیشرفت تحقیقات در این حوزه هموارتر شود.