
یکی از اعضای خانه شعر و ادبیات فارسی که هر سال به شیعیان پاکستانی اربعین خدمت میکند از احساس این زائران به امام رئوف (ع) گفت که چگونه ایرانیها را بچههای امام رضا (ع) خطاب می کنند.
نامش محمدحسام حاجی فرج الله است؛ دانشجوی رشته ادبیات فارسی؛ همین. بخشی از خاطرات او را در کتاب فصل باران خوانده بودم که چگونه در زمانی که همه دلهای عاشقان حسینی رو به کربلا و پیادهروی اربعین روان است، او و گروهی از نیروهای جهادی عازم شرقی ترین استان یعنی سیستان و بلوچستان شدهاند تا به زائران هندی و پاکستانی اربعین خدمت کنند.
او در کتاب فصل باران در روایت «شیرچای پاکستانی و کلوچه زابلی» درباره دوری این مسیر نوشته بود «داشتیم به دورترین نقطه ایران میرفتیم؛ دورترین نقطه از پایتخت. سیستان و بلوچستان استان شگفت انگیزی است. از زاهدان که از لحاظ جغرافیایی حدوداً مرکز استان است تا چابهار که در نقطه جنوبی استان قرار دارد حدود هشت ساعت راه است؛ ۶۵۰ کیلومتر. فاصله ای بیشتر از تهران تا تبریز.»
با حاجی فرج الله یک گفت و گوی تلفنی داشتم، با خواندن روایت او در کتاب فصل باران، انتظارم این بود که با یک نیروی جهادی جاافتاده و باتجربه صحبت کنم که دست کم بیش از ۳۰ فصل باران را پشت سر گذاشته باشد درحالی که با یک جوان ۲۵ ساله صحبت می کردم که امسال حسرت کربلا رفتن و خدمت به زائران هندی و پاکستانی بر دلش مانده بود.
صحبت از امام رئوف که به میان آمد این نیروی جهادی به هیچ یک گفت: زائران پاکستانی، ایران را سرزمین امام رضا می دانند و هنگامی که ایرانی ها را می بینند، می گویند بچه های امام رضا و با خوشحالی و گریه روی مردم را می بوسند.
او گفت که ۹۰ درصد زائرانی که به قصد پیادهروی اربعین وارد ایران میشوند، بدون زیارت مشهد به وطن خود برنمی گردند در حالی که سفر مشهد برای این زائران یک هفته طول می کشد. زائران پاکستانی و هندی از شرق کشور و مسیر جنوبی جاده های پاکستان به سمت ایران می آیند و از مرزهای میرجاوه و ریمدان در مرزهای استان سیستان و بلوچستان وارد کشور می شوند و برخی ابتدا به مشهد می روند و سپس عازم کربلا میشوند و برخی هنگام برگشت به مشهد می روند.
نکته جالب صحبت های این خادم زائران پاکستانی و هندی اربعین این بود که برای زیارت کربلا حتی خودروی خود را می فروشند. محمد حسام گفت: وقتی با این زائران صحبت می کردیم، اکثرشان اینگونه بودند که زمین یا خودرویی فروخته بودند تا به کربلا بروند. اینگونه نیست که آن ها برای سفر اربعین پس اندازی داشته باشند و بخواهند به کربلا بروند.
وی به مشکلات راه و مسیر این زائران اشاره کرد که سفری از کشمیر یعنی شرقی ترین منطقه پاکستان دارند و افزود: زیارت کربلا برای آن ها به قدری مهم است که سرمایه یا پساندازهای اندک خود را برای آن هزینه میکنند.
وی اضافه کرد: اکثر آنها از نظر مالی فقیر هستند و در این سفر طولانی گاهی ۳۰ تا ۴۰ روز در مسیر هستند و از جاده های ناامن در پاکستان عبور می کنند و حدود هزار کیلومتر از کشمیر تا ایران و سپس هزار کیلومتر از ایران تا عراق را طی می کنند.
او از حال و هوای خدمت رسانی به این زائران گفت که چگونه خاک زاهدان و میرجاوه حس عجیبی به زائران ایرانی می دهد «و انسان احساس می کند بیشتر مهمان بوده تا میزبان و این نکته مهمی است که ما هم می توانیم میزبانی و از زائران دیگر سرزمین ها پذیرایی کنیم».
صحبت از خدمت رسانی به زائران در اربعین امسال به میان آمد که آهی کشید و گفت امسال به دلیل شرایط ناامنی جاده های پاکستان، وزیر کشورشان اعلام کرد که مرز زمینی بسته است و زائران پاکستانی فقط از طریق هوایی می توانند به عراق بروند.
وی با بیان این که «امسال حسرت کربلا بر دل بسیاری از آن ها ماند.» حال و روز خودش را هم اینگونه بیان کرد که «ما هم غصه خوردیم و به کربلا نرسیدیم. حتی برای میرجاوه بلیط گرفته بودیم ولی نشد».
محمد حسام از مشکلات سفر زائران پاکستانی گفت که هر سال به گونه ای سنگ اندازی وجود دارد. یک بار سیل آمد و یکی دو سال هم راه نمی دادند و مدتی هم اتوبوس نمی دادند. او به رایزنی های مسعود پزشکیان، رئیسجمهور و وزارت امور خارجه برای باز شدن این مسیر اشاره کرد و در یک جمله اینگونه گفت «این مسیر یک مسیر پرماجراست و این سختی ها به خلوص این سفر خیلی کمک می کند».
از حاجی فرج الله درباره آمار زائران اربعین که از سیستان و بلوچستان وارد کشور میشوند، پرسیدم که گفت: هر سال طی دو تا سه هفته ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر از دو مرز میرجاوه و ریمدان وارد کشور می شوند.
وی به وضعیت میرجاوه اشاره کرد و گفت که در ایام همهگیری کرونا به همت آستان قدس رضوی یک زائرسرای مجهز ساخته شد و با امکانات و تجهیزات و محوطه ای جذاب از نظر معماری و امکانات به زائران خدمت رسانی می کند و اگرچه مرز میرجاوه خوب است؛ مسیر زائران چند ساعت دور می شود و اکثرا ترجیح می دهند از مرز ریمدان در جنوبی ترین نقطه مرزی عبور کنند.
این خادم زائران به مشکلات مرز ریمدان هم گریزی زد و گفت که این مسیر تا سه سال پیش مرز ترانزیت خودروهای سنگین بوده، امکانات خاصی ندارد و محل استراحت زائران در حد چادر و پنکه های آب پاش است که البته در سال های اخیر استقبال از ریمدان بیشتر بوده تا میرجاوه.