شاخص کل بورس پس از یک دوره نوسان و اصلاح در اردیبهشت ماه، با توجه به سیگنال‌های مثبت اقتصادی و کاهش ریسک‌های سیستماتیک، در نخستین روزهای معاملاتی خرداد به سمت روند مثبت برگشته است و رشد قیمت‌های جهانی برخی کالاهای پایه مانند نفت و فلزات اساسی و بازگشایی نمادهای بنیادی، جذابیت بازار را افزایش داده‌اند. در سال جاری، پس از کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، نقدینگی جدید وارد بازار شده و حجم معاملات تا حدودی افزایش یافته که نشانه‌ای از بهبود اعتماد سرمایه‌گذاران است؛ هرچند که هنوز جریان پول قوی وارد بازار نشده است.
تحلیلگران معتقدند که سرمایه‌گذاران و فعالان بازار حتماً قبل از خرید سهم، گزارش‌های مالی شرکت را بررسی کنند و نسبت‌های مالی مانند پی به ای P/E (نسبت قیمت به سود)، پی به بی P/B (نسبت قیمت به ارزش دفتری)، سودآوری، نقدینگی و بدهی‌ها را مدنظر قرار دهند و شرکت‌های با بنیاد قوی، سودآور و با چشم‌انداز رشد بلندمدت را انتخاب کنند.
از سویی سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که حواشی سیاسی و اقتصادی، سیاست‌های پولی بانک مرکزی، نرخ دلار و تحریم‌ها تأثیر مستقیم بر بازار دارند.
نوسان‌گیری هوشمند
برای معامله‌گرانی که نوسان‌گیری می‌کنند، تعیین حد ضرر و هدف قیمتی ضروری است تا بتوانند جلوی زیان‌های بزرگ را بگیرند در عین حال استفاده از ابزارهای تکنیکال مانند سطح حمایت و مقاومت، میانگین‌های متحرک، RSI و MACD برای تحلیل کوتاه‌مدت مؤثر است.سرمایه‌گذاران و معامله‌گرانی که به دنبال سود بلندمدت هستند باید به صنایع با چشم‌انداز رشد پایدار مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری و صنایع صادرات‌محور توجه کنند.
صنایع و سهم‌های پیشنهادی
گروه‌های نفت، گاز و پتروشیمی، فلزات اساسی و معدنی، بانک‌ها و مؤسسات مالی، خودرو و قطعات و فناوری و ارتباطات از ظرفیت خوبی برای سرمایه‌گذاری برخوردار هستند.
به دلیل رشد قیمت جهانی نفت و گاز و افزایش تقاضا، شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاهی مانند شبندر، شتران، پارس و جم ظرفیت خوبی دارند. همچنین رشد قیمت جهانی فلزات مانند فولاد و مس، شرکت‌های فولادی مانند فولاد، ذوب، فملی و معدنی مانند کگل و کچاد را جذاب کرده است. از سویی به دلیل بهبود مدیریت ریسک و افزایش تسهیلات، بانک‌های بزرگ بورسی مانند وبملت، وبصادر و وتجارت در شرایط مثبت قرار دارند و همچنین با توجه به رفع برخی محدودیت‌ها و احتمالات افزایش تولید، شرکت‌هایی مانند خودرو، خساپا و خپارس می‌توانند سودآور باشند. همچنین سهام شرکت‌های های‌تک و مخابراتی به دلیل رشد استفاده از فناوری و برنامه‌های دولت در این حوزه برای سرمایه‌گذاری جذاب هستند.
نحوه ورود به بازار سهام
سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که با توجه به رشد اولیه شاخص کل، بهتر است به صورت مرحله‌ای و تدریجی وارد بازار شوند و از هیجانات و شایعات دوری کنند و تصمیمات خود را بر اساس تحلیل دقیق و داده‌های معتبر بگیرند. همچنین باید مراقب نوسانات شدید و اصلاح‌های احتمالی بازار باشند و همیشه برای خود حد ضرر مشخص کنند. اگر سرمایه‌گذاری تازه‌وارد است، بهتر است با صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سبدگردانی شروع کند تا ریسک کاهش یابد.
سهامداران و سرمایه‌گذاران حتماً بایستی سبد سرمایه‌گذاری تشکیل دهند و حتی در صورت اطمینان صد درصد از رشد یک سهم، تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد آن سهم نگذارند و نهایتاً در بهترین حالت، 30درصد از سبد سرمایه‌گذاری خود را به آن سهم شاخص اختصاص دهند و حداقل در سبد سرمایه‌گذاری خود، چهار یا پنج سهم را داشته باشند. وزن‌دهی در سبد نیز باید بر اساس ریسک و بازده مورد انتظار انجام شود و سبد سهام باید ترکیبی از سهام بنیادی و سهم‌های با ظرفیت رشد کوتاه‌مدت و بلندمدت باشد و حتماً باید در صورت مشاهده تغییرات جدی در بازار یا اخبار مهم، سبد را بازبینی کنند. به منظور نوسان‌گیری نیز سرمایه‌گذاران می‌توانند به برخی سهم‌ها به صورت کوتاه‌مدت‌تر توجه داشته باشند و برای استراتژی بلندمدت باید سهم‌هایی با بنیاد قوی‌تر را حفظ کنند.
توصیه به سهامداران
برای ورود به هر سهم، بهتر است ابتدا حجم معاملات افزایش یابد و قیمت، بالای مقاومت مهم بسته شود. حد ضرر برای هر سهم باید نزدیک به حمایت‌های معرفی شده در تحلیل‌های تکنیکال مدنظر قرار داده شود و برای تحلیل تکنیکال شخصی، با توجه به نوسانات بازار، بهتر است به سیگنال‌های RSI و MACD توجه ویژه‌ای داشته باشند و تحلیل‌ها را به صورت هفتگی به‌روزرسانی کنند.
همچنین اگر سرمایه‌گذاری قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت دارد، بهتر است با حجم کمتر و به تدریج وارد شود و در اصلاح‌ها خرید کند.
آنچه مشخص است، بازار سرمایه ایران در خرداد ۱۴۰۴ وارد فاز جدیدی از پویایی شده است؛ هرچند رشد شاخص کل در نخستین روزهای خرداد هنوز شکننده و محدود است؛ اما کاهش تنش‌های سیستماتیک، رشد قیمت جهانی کالاها و بهبود نسبی نقدینگی در بازار نشانه‌هایی از بازگشت اعتماد به بورس است.بنابراین سهامداران بهتر است با ورود تدریجی، تنوع‌بخشی به سبد، استفاده از ابزارهای تحلیلی، تعیین حد ضرر، و تمرکز بر سهم‌های بنیادی با چشم‌انداز بلندمدت با ریسک کمتر و اطمینان بیشتری برای ورود به بورس اقدام کنند. همچنین، استفاده از صندوق‌ها یا سبدگردانی برای سرمایه‌گذاران کم‌تجربه گزینه‌ای هوشمندانه است. با وجود رشد محدود شاخص، بازار هنوز با چالش‌هایی مواجه است و تنها تحلیل دقیق و صبر می‌تواند به موفقیت سرمایه‌گذاری منجر شود. فردین آقابزرگی کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به چالش‌های بنیادین بورس ایران اظهار کرد: «نوسان، ذات بازار است؛ اما نوسانات بازار سرمایه ایران تنها تابعی از عوامل اقتصادی نیست، بلکه به شدت تحت تأثیر مسائل سیاسی، بین‌المللی و تحولات غیرقابل پیش‌بینی نیز قرار دارد.»این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: «تصمیمات اقتصادی در ایران اغلب بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی است. همچنین متغیرهای سیاسی نقش مهمی در نوسانات بازار ایفا می‌کنند. گاهی صِرف یک اظهارنظر مثبت یا منفی از سوی یکی از طرف‌های مذاکره، موجب نوسانات شدید در شاخص بورس می‌شود.»وی متذکر شد: «از نظر من، در شرایط کنونی، باید فرض تداوم تحریم‌ها و تداوم وضعیت فعلی اقتصادی را مبنای تحلیل بازار قرار داد.»
سه توصیه کلیدی به سهامداران
این کارشناس بازار سرمایه سه توصیه مهم به سهامداران، به‌ویژه سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای ارائه داد؛ نخست «مشورت با مراجع رسمی و دارای مجوز»، به این معنی که سرمایه‌گذاران تازه‌وارد باید از تصمیم‌گیری براساس سیگنال‌های نامعتبر در شبکه‌های اجتماعی یا تحلیل‌های بدون پشتوانه اجتناب کنند. در غیر این صورت، احتمال افتادن در دام بازیگران غیرشفاف بازار و زیان‌های سنگین بسیار بالاست. توصیه دوم «سرمایه‌گذاری بلندمدت و با منابع مازاد» است، به این معنی که سرمایه‌گذاری در بورس نباید با منابعی چون وام، قرض، ودیعه مسکن یا دارایی‌های ضروری مانند خانه و خودرو انجام شود. ورود به بازار باید با پس‌انداز مازاد و نگاه بلندمدت صورت گیرد و توصیه سوم نیز «تنوع در پرتفوی و پرهیز از رفتارهای هیجانی» است، یعنی تشکیل سبد سرمایه‌گذاری متنوع نیازمند مشاوره تخصصی است و ورود مستقیم افراد ناآشنا به این حوزه می‌تواند موجب زیان‌های جبران‌ناپذیر شود. آقابزرگی با اشاره به جذابیت‌های بورس در مقایسه با سایر بازارهای موازی بیان کرد: چه از منظر تکنیکال و چه بنیادی، بازار سرمایه در حال حاضر شرایط مساعدی برای رشد دارد. چند شاخص کلیدی این ادعا را تأیید می‌کنند؛ نخست اینکه «نسبت قیمت به درآمد (P/E) بازار از حدود ۳۸ واحد در سال ۱۳۹۹ به کمتر از ۶.۵ واحد کاهش یافته است»؛ دوم اینکه «ارزش دلاری بازار از حدود ۳۳۰ میلیارد دلار به کمتر از ۱۳۰ میلیارد دلار رسیده است»؛ سوم اینکه «کاهش فاصله بین نرخ ارز دولتی و آزاد، منجر به افزایش سودآوری شرکت‌های صادرات‌محور شده است» و چهارم اینکه «بازارهای رقیب همچون مسکن، خودرو، ارز و طلا با قیمت‌هایی بالاتر از ارزش ذاتی معامله می‌شوند و در بسیاری موارد، نشانه‌هایی از حباب دارند.»
