قانون یا نیست یا اگر هست به سود توانیابان اجرا نمیشود. در برخی اماکن عمومی شاید برای ازسربازکردن «رمپ» برای عبور معلولان ایجاد شده باشد، اما آنقدر شیبدار و غیراستاندارد است که بین توانیابان به «رمپ مرگ» شهرت دارد. مسایل ریز و درشت این قشر در همین نکته خلاصه میشود «فقدان قانون یا قانونهای بازمانده از اجرای صحیح».
به گزارش هیچ یک ، توانیابان با گامهایی کوچک ولی پرطنین، از مشکلات روزمره خود در مسیر مناسبسازی فیزیکی، دسترسی به خدمات شهری، اشتغال و مسکن گلایه میکنند؛ مشکلاتی که گاهی قانون هم نتوانسته برای آنها راهحل ایجاد کند، آنان خواستار اجرای کامل «قانون حمایت از حقوق معلولان» و همراهی رسانهها در انعکاس دغدغههایشان شدند تا صدای آنان دیگر خاموش نماند.
جمعی از توانیابان به همراه مدیرکل و معاون توانبخشی ادارهکل بهزیستی سمنان طی نشست مشترک با رییس و خبرنگاران خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) استان سمنان، از مشکلات گسترده در زمینه مناسبسازی، اشتغال، دسترسی به خدمات عمومی و شهری و نبود نگاه صحیح به معلولیت در جامعه گلایه کردند و خواستار اجرای کامل «قانون حمایت از حقوق معلولان» و همراهی رسانه در انعکاس این خواستهها شدند.
سالن هست؛ اما سِن ندارد! جشن هست؛ اما ورودی ندارد!
رییس انجمن معلولان جسمی حرکتی دامغان در این نشست، با گلایه از وضعیت اماکن عمومی گفت: سالنهای همایش زیادی در شهر وجود دارد، اما به دلیل معلولیت جسمی حرکتی و نبود ورودی مناسب یا رمپ نامنانسب و غیراستاندارد(سطح شیبدار) نمیتوان با ویلچر به سالن وارد شد. در بسیاری از مواقع در سالنهای همایش جشن و برنامههای مختلف برگزار میشود، اما من نمیتوانم وارد سالن شوم. در چنین شرایطی اینگونه تلقی میشود که حضور اجتماعی معلولان جسمی حرکتی نادیده گرفته میشود.
مرصع گلابی افزود: کتابخانهها، مراکز فرهنگی و حتی سالنهای جدید دانشگاهها مناسبسازی اصولی نشدهاند. سالن همایش برخی دانشگاهها با ایجاد رمپ غیراستاندار در یک سطح شیبدار به اصطلاح مناسبسازی شده است. افرادی که حرکت آنان محدود با ویلچر است، این مسیر عبور را «رمپ مرگ» نامگذاری کردهاند، چرا که بدون همراه عبور از این رمپ امکانپذیر نیست.
این توانیاب ادامه داد: وقتی کمیته مناسبسازی یا جلسات اداری برگزار میشود، فقط مدیران حضور دارند، نمایندهای از جامعه معلولان جسمی حرکتی در آن نشست حضور ندارد، انتظار میرود در نشستهای مربوط به مناسبسازی، حتما یک فرد ویلچری حضور داشته باشد؛ کسی که بتواند همانجا مسیر را بررسی کند و بگوید قابل استفاده است یا خیر.
گلابی تصریح کرد: بخش زیادی از مشکلات با حضور نمایندهای از معلولان به عنوان مشاور در کنار فرماندار، شهردار و مدیران حل میشود. مشاور هر هفته به مدیر یادآوری میکند کدام ساختمان مشکل دارد، کجا اجرای قانون ناقص است و پیگیری مستمر رفتار دستگاههای اجرایی را اصلاح میکند.
خطاهای کوچک بحرانی بزرگ برای دسترسی توانیابان
رییس انجمن معلولان جسمی حرکتی دامغان تصریح کرد: یک تغییر کوچک، یک پله اضافی، یک درِ نامناسب، یک راهروی باریک شاید از نظر افراد سالم یک خطای کوچک باشد، اما برای معلولان جسمی حرکتی حکم یک بحران بزرگ را دارد. برخی دستگاههای اجرایی حتی در واژههایی که درباره معلولیت به کار میبرند دقت لازم را ندارند و همین مساله باعث رنجش روحی و برداشتهای تحقیرآمیز میشود.
فاطمه بنیاسدی، دبیر شورای مشورتی توانیابان استان سمنان و مادر یک کودک توانخواه ۱۴ ساله هم گفت: خودم معلول نیستم اما سالهاست مشکلات بچههای معلول را با گوشت و پوست حس کردهام. وقتی فرزندت برای یک کار ساده اداری یا درمانی با مانع مواجه میشود، تازه عمق دشواریها را درک میکنید.
جای خالی معرفی توانیابان موفق
رییس هیات مدیره انجمن نابینایان دامغان که معلمی کمبیناست نیز در این نشست گفت: هر روز با دانشآموزان نابینا، ناشنوا در ارتباط هستم. هر گروه نیازهای متفاوتی دارد. ولی مشکل مشترک آنان نبود مناسبسازی و اطلاعرسانی درست است.
نصرتالله عزیزیان بیان کرد: کمبینایان و نابینایان از تحصیلکردهترین اقشار دارای معلولیت هستند و نخستین قدم در توجه واقعی به آنان، مناسبسازی، تغییر نگرش و زمینهسازی فرهنگی است.
وی پیشنهاد داد که ظرفیتهای افراد موفق دارای معلولیت باید شناسایی و از آنان برای سخنرانی در محافل استفاده شود و نامگذاری برخی معابر و فضاهای شهری به نام افراد دارای معلولیت نیز اقدامی فرهنگی و اثرگذار است.
عزیزیان افزود: مناسبسازی فقط نیاز معلولان نیست؛ جامعه سالمند آینده نیز به آن نیاز خواهد داشت و فرمانداران و شهرداران باید مشاور در امور معلولان داشته باشند.
اشتغال دغدغه مهم توانیابان
وی در بخشی دیگر با اشاره به چالشهای اشتغال حوزه معلولان، بیان کرد: طبق قانون ۳۰ درصد مشاغل تلفنچی باید به نابینایان و کمبینایان و ۳۰ درصد مشاغل دفتری به افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی اختصاص یابد، اما در عمل پست تلفنچی در ساختار اداری حذف و به بخش خصوصی واگذار شده و جذب نیروهای شرکتی برای معلولان انجام نمیشود. همچنین در پرداخت تسهیلات حمایتی به معلولان بر اساس قانون کوتاهی میشود.
عزیزیان با انتقاد از کمکاری بنگاهها و صنایع در عمل به مسوولیت اجتماعی و توجه به معلولان، گفت: طبق قانون کارفرما بخش خصوصی با جذب معلولان در پرداخت بیمه حمایت شود، اما این بخش هم دچار کوتاهی است. همچنین موضوع مسکن معلولان و تخصیص اعتبارات ویژه برای این قشر از جامعه که از نظر مالی در تنگنا هستند، نباید فراموش شود.
رییس هیات مدیره انجمن نابینایان دامغان، ورزش نابینایان و کمبینایان را مغفول توصیف کرد و افزود: هیاتهای ورزشی نابینایان در استان هنوز تعیین تکلیف نشده و غیرفعال است.
جای خالی اپلیکیشن امداد برای ناشنوایان
عضو شورای مشورتی توانیابان استان و رییس هیات مدیره کانون ناشنوایان استان سمنان در این نشست گفت: کمبود رابط زبان اشاره در ادارات، بیمارستانها و دادگاهها مشکل جدی برای ناشنوایان ایجاد کرده است، چرا که ناشنوا وقتی نتواند با کارمند اداره ارتباط بگیرد از حق خود محروم میشود.
حمیدرضا بلند با پیشنهاد طراحی و ایجاد اپلیکیشن برای ثبت درخواست کمک اضطراری افراد ناشنوا و دارای معلولیت از مراکزی از جمله اورژانس، هلال احمر، پلیس و آتشنشانی، افزود: انتظار میرود این مطالبه جامعه ناشنوایان از طریق رسانه به گوش مسوولان برسد و اقدامی در این زمینه انجام دهند.
وی با بیان اینکه نبود مترجم زبان اشاره باعث بروز دعوا، سوءبرداشت و اختلال در پیام میشود و در عمل مانع ارتباطگیری میشود، یادآور شد: مراجعهکنندگان ناشنوا هنگام حضور در دادگاه، بیمارستان، پلیس، برخی از دستگاههای اجرایی یا بانک بدون مترجم رها میشوند و به همین دلیل توانیابان خواستار تشکیل فوری «بانک استانی مترجمان زبان اشاره» شدند.
وی بیان کرد: ارتباط فقط این نیست که ناشنوا زبان اشاره بداند، کارمند اداره هم باید حداقلی از زبان اشاره بلد باشد. و گرنه پیام در مسیر انتقال دچار اختلال میشود و همین اختلال باعث عصبانیت، درگیری و بیاعتمادی میشود.
رییس هیات مدیره کانون ناشنوایان استان سمنان گفت: برگزاری دورههای آموزش زبان اشاره از سوی این کانون برنامهریزی شد،اما استقبال خیلی کم است.
وی بیان کرد: مددکارها در مراکز مثبت زندگی مدام جابهجا میشوند، تا یک نفر آموزش میبیند، به دلیل حقوق پایین بخش خصوصی، مرکز را ترک میکند و مددکار جدید باز ناآشناست و همواره ناشنوایان در مراجعه به مراکز مشاوره زیر نظر بهزیستی(مراکز مثبت زندگی) دچار مشکل هستند.
ارتباط مستقیم ورزش با سلامت جسم و روح توانیابان
دبیر هیات ورزشی معلولین سمنان در این نشست گفت: طبق گزارشها در استان ۱۵ هزار و ۳۱۹ فرد دارای معلولیت شناسایی شده است که ۹۹ درصد آنان خانهنشین هستند و خانهنشینی برای این قشر از جامعه معنای مرگ و فروپاشی روحی و خانوادگی میدهد.
عبدالله خالوری گفت: ۶ هزار و ۸۱۶ معلول در سه گروه نابینا، ناشنوا و جسمی حرکتی در استان سمنان شناسایی شده است که حتی ۱۰ درصد آنان هم ورزشکار فعال نیستند و این نیازمن اصلاح فرهنگ و نگرشها،همراهی خانوادهها و رفع مشکلات در زمینه حمل و نقل ست.
ضعفهای زیرساختی مانع رغبت توانیابان به ورزش
به گفته وی، جامعه توانیابان استان سمنان ۱۰ ورزشکار بینالمللی دارد اما استمرار، فرهنگسازی و اطلاعرسانی منظم از موفقیتهای آنان با هدف ترویج معلولان به ورزش و تشویق ورزشکاران ضعیف است و در کنار ضعف اطلاعرسانی ضعف در زیرساختهای ورزشی و خوابگاهی برای اردوی ورزشی توانیابان وجود دارد.
دبیر هیات ورزش توانیابان سمنان ادامه داد: ۹ انجمن از جمله انجمنهای ناشنوایان، نابینایان، جسمی حرکتی و انجمنهای تلفیقی در حمایت از توانیابان در استان سمنان فعال است و هدف از تشکیل این انجمنها این است که مشکلات هر گروه بهطور جداگانه شناسایی و سپس در قالب یک گزارش جامع به مسوولان برای رفع آن منتقل شود.
وی تصریح کرد: ضوابط معماری و شهرسازی برای معلولان در هیچ بخشی رعایت نمیشود، در حالی که نظام مهندسی و شهرداری مسوول اجرای آن هستند و انتظار میرود دستکم بر حسن اجرای این قانون در ساختمانهای عمومی و اداری نظارت داشته باشد.
عضو شورای مشورتی توانیابان استان سمنان به مشکلات بازنشستگی و مالیات نیز اشاره کرد و افزود: بازنشستگی پیش از موعد و معافیت مالیاتی برای معلولان در قانون دیده شده اما اجرا نمیشود. قرارداد پنجساله حمایتی از معلولان شاغل در بخش خصوصی هم جای خود را به قراردادهای یکماهه داده است.
وی تصریح کرد: در اقتصاد فعلی، حتی کارگران سالم یکماهه قرارداد دارند، هیچ کارفرمایی حاضر نیست با معلول قرارداد پنجساله ببند، بنابراین معلولان از چرخه حمایت شغلی خارج میشوند.
معلول مالیات میدهد، اما والدین معلول معافند
عضو شورای مشورتی توانیابان استان سمنان بیان کرد: طبق قانون، والدین دارای فرزند معلول از معافیت ۵۰ درصدی در پرداخت مالیات برخوردارند، اما فرد معلول شاغل در بخش خصوصی معافیت ندارد و این مساله نیازمند اصلاح و بازنگری در قانون است.
شانه خالی کردن تامین اجتماعی از قانون بازنشستگی پیش از موعد توانیابان
خالوری اظهار کرد: طبق قانون، معلولان شدید میتوانند تا ۶ سال زودتر بازنشسته شوند. اما این قانون فقط برای کارکنان دولت اجرا میشود. تأمین اجتماعی بهطور کامل آن را نادیده میگیرد و حتی زمانی که معلولان پیشنهاد دادهاند خودشان حق بیمه اضافی را پرداخت کنند، باز هم نمیپذیرد و این مساله یکی از گرههای قانونی است که نیازمند تصمیمهای ملی است.
ضرورت تقویت ارتباط جامعه با توانیابان
مشاور مدیرکل بهزیستی سمنان هم گفت: نگاه جامعه به گروه معلولان نیازمند تغییر اساسی است، افراد دارای معلولیت تواناییهای بسیاری دارند اما موانع محیطی اجازه بروز این توانمندیها را نمیدهد.
محمود منطقی رسانهها را مهمترین ابزار فرهنگسازی دانست و افزود: توسعه پایدار برای معلولان باید با حضور خود آنان شکل بگیرد و ضرورت دارد در تمام دستگاهها نماینده جامعه هدف حضور داشته باشد تا با ارایه مشاوره دقیق و کارشناسی زمینه تقویت تعامل معلولان با محیط فراهم شود.
مناسبسازی فرهنگی مهمتر از مناسبسازی فیزیکی
مدیرکل بهزیستی سمنان در این نشست گفت: جهان تا مدتها معلولیت را مشکل فردی میدانست، بعدها به دورهای رسید که نگاه پزشکی و جداسازی شکل گرفت؛ اما امروز جهان پذیرفته است که معلولیت حاصل تعامل فرد با محیط است. یعنی اگر محیط مناسب باشد، فرد اساسا معلول تلقی نمیشود.
محمد نسیمی افزود: مشکلی در زمینه وضع قوانین در حمایت از معلولان در جامعه وجود ندارد، مشکل اساسی ضعف در اجرای درست قوانین و مهمتر از همه نگاه جامعه است، اگر جامعه تفاوت را بپذیرد، بسیاری از این مشکلات به وجود نمیآید.
وی با تایید مشکلات گفت: طی سالهای اخیر اقدامات خوبی شده، اما همچنان با استانداردها فاصله وجود دارد، شهرداریها مکلف شدهاند معابر را استاندارد کنند و در جشنواره شهید رجایی نیز مناسبسازی یکی از شاخصهای جدی ارزیابی دستگاههاست.
مدیرکل بهزیستی سمنان بیان کرد: یکی از آفتهای اجرای قانون، تفسیرهای سلیقهای در برخی دستگاههای اجرایی است، باید دستکم در ادارات و مراکز مشاوره یک فرد مسلط به زبان اشاره حضور داشته باشد.
وی گفت: با دستور معاون اول رییسجمهور، استانداران سراسر کشور موظف شدهاند هر سال دستکم ۲ جلسه از شورای برنامهریزی استان را به بررسی قانون حمایت از حقوق معلولان اختصاص دهند و بهزیستی نیز گزارش عملکرد دستگاهها را ارایه کند.
وی افزود: سمنان از استانهای پیشرو کشور در برگزاری نشستها در زمینه بررسی قانون حمایت از حقوق معلولان است، کمیته مناسبسازی در شهرستانها نیز با مسوولیت فرمانداران تشکیل و پیگیر موضوعها هستند.
نبود مترجم زبان اشاره در سمنان به تعداد کافی
نسیمی ادامه داد: استان سمنان مترجم رسمی زبان اشاره به تعداد کافی ندارد و افراد علاقهمند به فراگیری زبان اشاره هم زیاد نیست و شاید یکی از دلایل دستمزد کم مترجم باشد، اما باید آموزش و تقویت نیروی انسانی در این بخش مورد توجه باشد.
وی درباره نبود مترجم زبان اشاره و کمبود مددکار در مراکز مثبت زندگی، گفت: واحدهای مددکاری با کمبود نیرو مواجهاند و با وجود این شرایط آموزش آنان اجباری شده اما گردش نیرو زیاد است و انجام آزمون اولیه و گواهینامه مهارتی برای مددکاران در دست تصویب است.
استخدام۶۲ توانیاب در ادارات سمنان طی ۲ سال
معاون توانبخشی ادارهکل بهزیستی سمنان با تاکید بر ضرورت اصلاح و بازنگری قانون در حمایت از معلولان در بخش خصوصی، بیان کرد: قانون حمایت از حقوق معلولان در بخش دولتی پیگیری میشود، اما لازم است اصلاحات لازم برای تعمیم آن به بخش خصوصی در زمینه بازنشستگی و سابقه کار انجام شود.
معصومه میراج افزود: مواد ۲۵، ۲۷ و ۲۸ قانون حمایت از معلولان درباره بازنشستگی پیش از موعد باید اجرا شود. همچنین طبق قانون، معلولان باید بتوانند بهطور رایگان از امکانات ورزشی استفاده کنند، اما این موضوع هنوز عملی نشده است.
میراج درباره سهمیه سه درصد استخدام توانیابان نیز گفت: طبق اعلام سازمان امور اداری و استخدامی، طی دو سال گذشته ۶۲ نفر و امسال ۱۵ نفر از معلولان جذب شدهاند و تا پایان سال نیز آزمون دیگری برگزار میشود.
وی خواستار حضور کارشناس بهزیستی در مصاحبه استخدامی معلولان شد و افزود: مراکز خدماترسان مانند اورژانس، فوریتهای پلیسی ۱۱۰ و آتشنشانی، مترجم زبان اشاره وجود ندارد و این موضوع باید فوری حل شود.
به گزارش ایرنا، ۹.۵ درصد جمعیت استان سمنان را افراد دارای معلولیت تشکیل میدهند و این جامعه هدف گسترده، ضرورت برنامهریزی دقیق، توسعه خدمات و رفع موانع مناسبسازی را دوچندان میکند.
۱۵ هزار و ۳۱۹ فرد دارای معلولیت در استان سمنان شناسایی شده است.
