گاهی یک کلیک ساده کافی است تا تمام پساندازتان در چند دقیقه ناپدید شود. اتفاقی که میتواند برای هر کسی رخ دهد. بهترین دفاع در برابر این تهدید، رعایت نکات ایمنی است. رعایت این اصول کوچک میتواند جلوی گرفتار شدن شما در مسیر طولانی و دشوار پیگیری سرقت اینترنتی را بگیرد.
به گزارش هیچ یک زندگی- ساعت نزدیک سه بامداد بود. سکوت خانه فقط با افتادن یخساز یخچال شکسته میشد. مهسا با صدای لرزش های پی در پی ویبره موبایلش از خواب بیدار شد، نور آبی صفحه چشمش را زد. سه پیامک پشت سر هم: برداشت از حساب… برداشت از حساب… انتقال از حساب… خرید اینترنتی… خرید اینترنتی. مغز خوابآلودش هنوز نمیفهمد چه خبر است، اما دلش همان لحظه میافتد. موجودی حسابش در چند دقیقه تقریباً به صفر رسیده بود.
ترس، سردرگمی و ناباوری، همه همزمان به او هجوم میآورند. کیفش را بررسی می کند، کارت بانکیاش داخل جا کارتی است. کسی آن را برنداشته، از خانه بیرون نرفته، رمز را عوض نکرده. پس چگونه ممکن است؟ در حالی که دستهایش میلرزد، از طریق اپلیکیشن بانک کارت را مسدود میکند. تنها چیزی که میداند این است که حداقل باید جلوی ادامه برداشتها را بگیرد.
صبح روز بعد، مهسا با چهرهای خسته وارد بانک میشود. کارمند بانک، بعد از مشاهده تراکنشهای مشکوک، جملهای میگوید که انگار ضربه آخر است: خانم… کارت شما به احتمال زیاد هک شده. این برداشتها غیرقانونیه.
کارت قدیمی باطل، درخواست کارت جدید ثبت و یک پرینت بلندبالا از گردش حساب در دستش میماند. برگهای که از آن لحظه تبدیل به سند اصلی پروندهاش میشود. اما ماجرا از اینجا به بعد پیچیدهتر میشود. مهسا وقتی پیگیری را با دقت ادامه میدهد، تازه متوجه میشود سرچشمه ماجرا شب قبل از هک شدن کارت بوده است، زمانیکه پسر ۱۰ سالهاش برای خرید یک کتاب داستان آنلاین، روی لینکی کلیک کرده که ظاهرش کاملاً شبیه درگاه پرداخت بود اما در اصل یک صفحه جعلی بوده است. صفحهای که اطلاعات کارت را ذخیره و برای کلاهبردار ارسال کرده است.
پیگیری، راهی طولانیتر از آنچه تصور میکنید
پس از بانک، باید شکایت ثبت شود. با مراجعه به به پلیس قضایی یا کلانتری شکایت ثبت می شود. هزینه هر شکایت همانجا باید پرداخت شود. برگهها مهر خورده و پرونده به جریان میافتد. اما این جریان، مانند رودخانهای نیست که راهش صاف باشد، بیشتر شبیه کانالی پر از پیچوخم است. مراجعه به دادسرا و آگاهی و پلیس فتا و سیل ابلاغیه ها در عدلیران که به شماره شما ارسال می شود. پس از آن هم شورای حل اختلاف و شورای صلح و بقیه ماجرا که معمولا ادامه دادن به این اطاله ی دادرسی در حوصله هر کسی نمی گنجد.
پلیس فتا، تراکنشها، مسیر انتقال پول، حساب مقصد و حتی IPهای استفاده شده را بررسی میکند، اما این روند مثل آن چیزی که در فیلمها دیده میشود سریع نیست. ممکن است هفتهها یا حتی ماهها طول بکشد و در بسیاری موارد نتیجه قطعی پیدا نشود. بسیاری از قربانیان، مثل مهسا، بارها بین بانک، آگاهی، دادسرا و فتا در رفتوآمد هستند.
در نهایت، آنچه بیشتر از پول از دسترفته آزاردهنده است، فرسایشی بودن مسیر دادرسی است. مسیری که هیچ تضمینی نمیدهد در آخر آن، مبلغ برداشت شده به حساب قربانی بازگردد.
درس بزرگ، پیشگیری مهمتر از پیگیری
آن شب تلخ و روزهای دشوار بعد از آن برای مهسا یک حقیقت مهم را روشن کرد:
در دنیایی که کلاهبرداری اینترنتی هر روز حرفهایتر میشود، بهترین راه این است که بجای درگیری در مسیرهای قانونی طولانی در مقابل چنین کلاهبرداری هایی راه پیشگیری و احتیاط را در پیش بگیرید.
برخی از نکاتی که باید به آنها توجه کنید عبارتند از:
از لینکهای ناشناس دوری کنید
صفحات جعلی درگاه پرداخت، مهمترین ابزار کلاهبرداران هستند.
پیامکها و لینکهای تبلیغاتی که هدیه، کتاب، تخفیف یا خدمات فوری پیشنهاد میدهند، معمولاً امن نیستند.
همیشه URL درگاه را بهدقت چک کنید.
خرید فقط از سایتهای معتبر و دارای اینماد
فروشگاههایی که نماد اعتماد الکترونیکی دارند، کمتر احتمال جعلی بودن دارند.
آدرس، شماره تلفن ثابت و بخش تماس با ما را بررسی کنید. اگر فروشنده فقط در شبکههای اجتماعی فعال است، مراقب باشید.
رمز پویا؛ مهمترین سپر دفاعی
استفاده از رمز یکبارمصرف باعث میشود حتی اگر کسی اطلاعات کارت را داشته باشد، نتواند برداشت را تکمیل کند.
مراقبت از کودکان در فضای آنلاین
کودکان سادهترین قربانیان صفحات تقلبیاند. برای آنها حساب کاربری محدود تنظیم کنید و به آنها اجازه خرید آنلاین فقط با نظارت بزرگسال بدهید.
درباره لینکها و درگاههای جعلی به آنها توضیح دهید.
اطلاعات بانکی را در سایتها ذخیره نکنید
صفحات نامطمئن میتوانند دادههای ذخیرهشده را سرقت کنند.
هرگز اطلاعات بانکی را در پاسخ به تماسها و پیامکها ارائه ندهید
بانکها هیچوقت از شما رمز، CVV2 یا تاریخ انقضا نمیخواهند.
از اینترنت عمومی برای تراکنش مالی استفاده نکنید
شبکههای عمومی بهراحتی قابل نفوذ هستند.
هنگام خرید کارت تحویل فروشنده ندهید. با اینکار احتمال کپی کردن کارت وجود ندارد.
ماجرای مهسا نمونهای واقعی از صدها و هزاران موردی است که روزانه در کشور رخ میدهد. سهلانگاری کوچک، کلیک بیفکر روی یک لینک، یا اعتماد به یک صفحه پرداخت جعلی میتواند تمام دارایی یک حساب را در چند دقیقه خالی کند.
در حالی که فرآیند دادرسی طولانی، فرساینده و نامطمئن است، رعایت چند نکته ساده میتواند ما را از افتادن در این مسیر پرشیب و طاقتفرسا نجات دهد.
