شرکتهای فناوری با استفاده از هوش مصنوعی، وعده صحبت با عزیزان درگذشته را میدهند، اما تحقیقات جدید نشان میدهد این «مرگباتها» بیش از آنکه تسکینبخش باشند، دادههای عاطفی کاربران را به کالایی برای سودآوری تبدیل میکنند.
به گزارش هیچ یک _ وبگاه تِکاِکسپلور در گزارشی آورده است:
امروزه هوش مصنوعی به طور فزایندهای برای حفظ صداها و داستانهای درگذشتگان بهکار میرود. از چتباتهای متنی که با استفاده از دادههای دیجیتال عزیزان درگذشته ساخته میشوند تا آواتارهای صوتی که امکان صحبت با آنان را فراهم میکنند، صنعت در حال رشد زندگی پس از مرگ دیجیتال وعده میدهد که خاطرات را تعاملی و در برخی موارد، جاودانه کند.
مرگبات (Deathbots) چیست؟
مرگباتها سامانههای هوش مصنوعی هستند که برای شبیهسازی صداها، الگوهای گفتار و شخصیت درگذشتگان طراحی شدهاند. آنها از ردپای دیجیتال افراد، صداهای ضبطشده، پیامهای متنی، ایمیلها و پستهای شبکههای اجتماعی، برای ایجاد آواتارهای تعاملی استفاده میکنند که به نظر میرسد از ورای گور سخن میگویند.
یافتههای تحقیقاتی
در مطالعهای که بهتازگی در نشریه حافظه، ذهن و رسانه/ Memory, Mind & Media منتشر شده، پژوهشگران با بارگذاری ویدیوها، پیامهای متنی و صوتی خود و ایجاد نسخههای دیجیتالی از خودشان، این فناوری را آزمایش کردند.
آنچه یافتند جذاب و در عین حال نگرانکننده بود:
- برخی سامانهها بر حفظ خاطرات متمرکزند و به کاربران در ثبت و ذخیره داستانهای شخصی سازمانیافته بر اساس موضوع (مانند کودکی، خانواده یا توصیه به عزیزان) کمک میکنند.
- هوش مصنوعی سپس محتوا را فهرستبندی میکند و همچون یک بایگانی قابل جستوجو، کاربران را راهنمایی میکند.
- برخی دیگر، از هوش مصنوعی مولد برای ایجاد مکالمات مداوم استفاده میکنند.
- با وجود ادعای اتصال عاطفی اصیل، هرچه شخصیسازی بیشتر میشد، احساس مصنوعیبودن قویتر میشد.
نمونه یک گفتوگو
- انسان: تو همیشه مشوقم بودی و ازم حمایت میکردی! دلتنگتم!
- مرگبات: من اینجا هستم، همیشه آمادهام تا هر زمان که نیاز داشتی، از تو حمایت کنم. من نیز دلتنگ تو هستم… بیا امروز را با هم، با نشاط و قدرت، آغاز کنیم!
محدودیتهای عاطفی
این سامانهها در مدیریت سنگینی عاطفی فقدان، ناتواناند:
- از شکلکهای (ایموجیهای) شاد در هنگام صحبت از مرگ استفاده میکنند؛
- پاسخهای خشک و از پیش نوشتهشده ارائه میدهند؛
- تناقضهای عاطفی آشکاری بروز میدهند.
الگوی تجاری پنهان
پشت این تجربهها، یک مدل تجاری نهفته است. این خدمات شرکتهای یادبود نیستند، بلکه استارتاپهای فناوری هستند. هزینههای اشتراک، سطوح فریمیوم و مشارکت با بیمهگران یا ارائهدهندگان خدمات درمانی نشان میدهد که چگونه یادبود به یک محصول تبدیل میشود.
خطرات اساسی
- تبدیل سوگ به محصولی قابل طراحی و اندازهگیری؛
- جایگزینی فقدان نهایی با در دسترس بودن بیپایان شبیهسازی؛
- از دستدادن ابهام و تعارض که بخشی ضروری از یادآوری است.
سخن پایانی
هوش مصنوعی میتواند داستانها و صداهای افراد درگذشته را حفظ کند، اما نمیتواند شخصیت واقعی و پیچیده آنها یا رابطه عاطفی که با آنان داشتیم را بازسازی کند. این زندگیهای مصنوعی پس از مرگ دقیقاً به این دلیل جالب توجه هستند که در نهایت نافرجاماند؛ آنها به ما یادآوری میکنند که خاطرات ما از درگذشتگان، بر اساس ارتباطات انسانی شکل گرفته و در قالب کدهای رایانهای نمیگنجد.
ما میتوانیم با کمک هوش مصنوعی با درگذشتگان صحبت کنیم، اما پاسخی که دریافت میکنیم در واقع از طرف شرکتهای فناوری است که از خاطرات و احساسات ما سود میبرند، نه از طرف ارواح درگذشتگانی که دوستشان داشتیم.
