در سالروز میلاد حضرت زینب کبری (س)، بازخوانی جایگاه ایشان نشان میدهد زن میتواند در اوج رنج و بحران، رهبر محور خرد و هدایت جامعه باشد.
هیچ یک ، گروه جامعه؛ زینب کبری سلاماللهعلیها توانست به همه تاریخ و همه جهان نشان بدهد، ظرفیت روحی و عقلی عظیم جنس زن را. این خیلی مهم است به کوری چشم آن کسانی که چه در آن زمان، چه در دوره ما، هر کدام به نحوی جنس زن را تحقیر میکردند و میکنند، زینب کبری توانست نشان بدهد علو مرتبه زن و عظمت قدرت روحی و عقلانی و معنوی زن را. این بزرگوار، زینب کبری دو نکته را نشان داد؛ یک نکته اینکه زن میتواند اقیانوس عظیمی باشد از صبر و تحمل. دوم اینکه زن میتواند قله بلندی باشد از خردمندی و تدبیر. اینها را عملاً زینب کبری سلاماللهعلیها نشان داد. نه فقط به آن عدهای که در کوفه و شام بودند، به تاریخ نشان داد، به همه بشر نشان داد». (بیانات رهبر معظم انقلاب؛ ۲۱ آذرماه ۱۴۰۰)
در سالروز میلاد فرخنده حضرت زینب کبری سلاماللهعلیها، بازخوانی چهره زن در تاریخ اسلام ضرورتی دوباره مییابد. زن در روایتهای دینی همواره میان دو تصویر در نوسان بوده است: گاه در سایه صبر و مظلومیت، و گاه در اوج خرد و هدایت. زینب کبری بانویی است که این دوگانه را در هم شکست؛ زنی که از دل رنج، قدرت ساخت و از میانه مصیبت، رهبری را معنا کرد.
در تاریخ، کمتر زنی توانسته است همچون زینب کبری، عقلانیت و احساس، صبر و اقدام، ایمان و آگاهی را در یک شخصیت جمع کند. او پس از عاشورا نه تنها راوی واقعه، بلکه رهبر تداوم آن شد. زینب کبری در روزگاری که زنان در حاشیه قدرت دیده میشدند، در متن حماسه ایستاد؛ زنی که از اسارت منبر ساخت و از مجلس دشمن، تریبون حق. کلمات او در خطابه شام به اندازه شمشیر در میدان اثر داشت و منطقش امپراتوری ستم را به لرزه انداخت.
زینب کبری استقلال خود را نه از نسبتهای خونی، بلکه از جوهر ایمان و معرفت به دست آورد. او در تاریخ اسلام، بهمثابه زنی ظهور کرد که هویت و مأموریتش را از نام پدر یا برادر نگرفت، بلکه از فهم عمیق خود نسبت به حقیقت و رسالت الهی دریافت. در زمانی که ساختار جامعه، زن را محدود تعریف میکرد، زینب کبری پا را از این مرزها فراتر گذاشت و در متن حوادثی ایستاد که آینده امت را رقم میزد. او در عاشورا و پس از آن، در پی و تداوم نهضت امام حسین علیهالسلام، پرچم رهبری را بر دوش گرفت. این رهبری نه حاصل قدرت ظاهری، بلکه نتیجه بلوغ عقلانی، شجاعت روحی و ایمان زلال او بود. زینب کبری ثابت کرد که زن میتواند در قلب تاریخ بایستد، تصمیم بگیرد، سخن بگوید، راهبری کند و حقیقت را در سختترین لحظات فریاد بزند.
رهبر انقلاب در توصیف او فرمودند: «زینب کبری توانست نشان دهد علو مرتبه زن و عظمت قدرت روحی و عقلانی او را.» همین جمله کافی است تا دریابیم که صبر زینب، نه انفعال که نوعی تدبیر و قدرت است. او اقیانوسی از تحمل و قلهای از خردمندی بود؛ زنی که نشان داد زن بودن، خود عین قدرت است.
امروز، در روزگاری که گاه از زن تصویری منفعل ارائه میشود، بازخوانی الگوی زینب کبری یادآور این حقیقت است که زن میتواند در اوج ایمان، عقل و قدرت بایستد؛ میتواند در بحرانیترین لحظات، رهبر باشد و در میانه رنج، معنا بیافریند. زینب کبری نه صرفاً خواهر حسین، که بانوی رهبری و آگاهی است؛ زنی که نشان داد میتوان در دل تاریخ ایستاد و جهان را از نو روایت کرد.
در جهان امروز، که گاه تصویر زن در میان دو قطب افراط و تفریط گم میشود از تحقیر سنتی تا تفسیر مصرفگرایانه مدرن بازگشت به الگوی زن قرآنی، بهویژه در سیمای زینب کبری سلاماللهعلیها، میتواند معنا و جهت تازهای به حضور اجتماعی زنان ببخشد. زینب کبری نشان داد که مشارکت زن، صرفاً در عرصههای نمادین یا احساسی خلاصه نمیشود؛ بلکه او میتواند محور آگاهی، اخلاق و هدایت جامعه باشد. زن در منطق زینبی، نه رقیب مرد است و نه تابع او، بلکه مکمل و شریک در مسئولیت انسانی است. بازگشت به این تصویر قرآنی از زن، یعنی احیای عقلانیت، کرامت و رسالت زنانه در مسیر تعالی جامعه؛ بازگشتی که اگر درست فهم شود، میتواند الهامبخش نسلی از زنان باشد که میخواهند با ایمان، دانایی و شجاعت، در ساختن آینده نقش اصلی را ایفا کنند.
زینب کبری، بانویی است که با صبر و عقلانیت، تاریخ را هدایت کرد و با ایمان، به زن بودن معنا بخشید.