به جای راه‌اندازی استارت‌آپ،کسب‌وکار واقعی راه‌اندازی کنید
هیچ یک،این روزها هر جا که می‌روم صحبت از استارت‌آپ است، خیلی از افرادی که می‌بینم می‌گویند که ایده‌ای استارت‌آپی دارند یا استارت‌آپی را راه‌اندازی کرده‌اند. در بیلبوردهای شهر، تبلیغات مربوط به استارت‌آپ‌ها را می‌بینیم که برای یکدیگر قدرت‌نمایی می‌کنند و از طرف دیگر، هر از چندگاهی خبر مربوط به تعطیلی یکی از همین استارت‌آپ‌ها به گوش می‌رسد!
فرآیند راه‌اندازی استارت‌آپ از یک ایده شروع می‌شود، سپس به مرحله ایجاد MVP می‌رسد و در این مرحله سروکله سرمایه‌گذار پیدا می‌شود، سرمایه‌گذار به استارت‌آپ پول تزریق می‌کند و در این مرحله است که استارت‌آپ رشد سریع‌تری را تجربه می‌کند. در اکوسیستم استارت‌آپی ایران، شتاب‌دهنده‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کنند و با فراهم‌کردن مکان، مربی و سرمایه در ازاي دریافت سهام استارت‌آپ‌ها سعی دارند به رشد آنها کمک کنند و تسهیل‌گری کنند. اما نهایتا درصد بسیار کمی از استارت‌آپ‌ها هستند که به موفقیت و درآمدزایی می‌رسند.
برخی از شتاب‌دهنده‌های فعال در اکوسیستم استارت‌آپی ایران، با هدف فروش سهام یک استارت‌آپ در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند و پس از سرمایه‌گذاری شروع می‌کنند به تبلیغ‌کردن آن استارت‌آپ و بزرگنمایی در مورد آن. در واقع هدف از سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ، به سودرسانی و موفقیت آن نیست، بلکه تبلیغات و بزرگنمایی با هدف فروش سهام آن استارت‌آپ به سرمایه‌گذاران دیگر است. متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد این موضوع بوده‌ام که پول‌هایی بدون حساب‌وکتاب وارد این حوزه شده است، به عنوان مثال وب‌سایتی آموزشی را می‌شناسم که کارشناس برای آن هفت میلیارد تومان قیمت‌گذاری کرده است و بخشی از سهام خود را واگذار کرده اما واقعیت این است که آن سایت، ارزشی به مراتب کمتر از این مبلغ دارد.
در چنین شرایطی مدیران استارت‌آپ‌ها، با پول بادآورده‌ای روبه‌رو می‌شوند که آن را بر اساس زحمت و رشد طبیعی کسب‌وکار به دست نیاورده‌اند، بنابراین علاقه دارند هر چه سریع‌تر آن را خرج کنند و به دیگران نشان دهند که ما موفق شده‌ایم. اولین مشکلی که این پول برای جامعه ایجاد می‌کند، پرداخت حقوق‌های غیرواقعی و کارشناسی‌نشده به افراد کم‌تجربه و بدون تخصص است. این موضوع روی بازار کار سایر شرکت‌های فعال در این حوزه نیز اثر منفی می‌گذارد، استارت‌آپی را می‌شناسم که به فردی که به تازگی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده و تجربه کاری ندارد، ماهيانه حقوقی در حدود چهار میلیون تومان پرداخت می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود که رنج حقوق افراد فنی فعال در حوزه وب افزایش یابد و از طرف دیگر، شرکت‌های فعال به مشکل بخورند.
از طرف دیگر، اینگونه استارت‌آپ‌ها برای قدرت‌نمایی بیشتر، شروع به تبلیغات گسترده می‌کنند و هزینه‌های زیادی بابت این موضوع پرداخت می‌کنند. چند ماه پیش، دو استارت‌آپ فعال در حوزه بیمه آنلاین با مراجعه به من درخواست خدمات سئو داشتند، پس از بررسی شرایط و میزان رقابت در این حوزه، هر دو مجموعه به این نتیجه رسیدند که توان سرمایه‌گذاری در این حوزه را ندارند، اما با کمال تعجب پس از مدتی دیدم که هر دو استارت‌آپ بیلبوردهای شهر را اجاره کرده‌اند و به قدرت‌نمایی برای یکدیگر می‌پردازند. سوال اینجاست که چرا استارت‌آپی که در حوزه آنلاین فعال است باید بودجه خود را صرف تبلیغات آفلاین کند؟ آن هم با هزینه‌های هنگفتی که بابت اجاره بیلبورد در تهران باید پرداخت کرد؟ در حالی که با 10 درصد از این بودجه می‌تواند کیفیت ارائه خدمات کسب‌وکار خود را بهبود بخشد؟
متاسفانه در بسیاری از مواقع، مدیران استارت‌آپ‌ها از این نکته مهم غافل هستند که برای موفقیت در کسب‌وکار، باید محصول خوب داشته باشند و خدمات خوبی به مشتریان خود ارائه دهند. در واقع به جای اینکه بودجه خود را برای تبلیغات مصرف کنند، باید آن را صرف بهبود محصولی که دارند و ارائه خدمات بهتر به مشتریان خود کنند. اگر محصول خوبی نداشته باشید، هر چقدر هم که آن را تبلیغ کنید، باز هم موفق نخواهید بود و بالاخره سرمایه شما تمام خواهد شد.
رشد غیرطبیعی که بر اساس تزریق پول سرمایه‌گذار ایجاد می‌شود، نهایتا متوقف خواهد شد و منجر به ورشکستگی استارت‌آپ‌ها می‌شود. حتما شنیده‌اید که اکثر شرکت‌های بزرگ دنیا مانند اپل و مایکروسافت کار خود را از گاراژ و زیرزمین شروع کرده‌اند. کسب‌وکارهای واقعی با هزینه‌های واقعی روبه‌رو هستند، بنابراین مدیران آنها با برنامه‌ریزی دقیق مالی و بر اساس مزیت‌هایی که نسبت به رقبا دارند کسب‌وکار خود را رشد می‌دهند و بودجه خود را برای تبلیغات بی‌حساب‌وکتاب هدر نمی‌دهند.
من معتقدم که رشد کسب‌وکارها باید از درون اتفاق بیفتد و کسب‌وکار موفق خودش باید هزینه‌های خود را پوشش دهد و رشد طبیعی داشته باشد. رشد غیرطبیعی که بر اساس تزریق پول سرمایه‌گذار اتفاق می‌افتد نهایتا منجر به تعطیل‌شدن کسب‌وکار خواهد شد، مگر در حالتی که مدیر آن کسب‌وکار تجربه بسیار بالایی داشته باشد و آن بودجه را برای بهبود محصول هزینه كند. بنابراین توصیه می‌کنم که به جای راه‌اندازی استارت‌آپ، کسب‌وکار واقعی راه‌اندازی کنید و به صورت طبیعی کسب‌وکار خود را رشد دهید، با دریافت بازخورد از مشتریانی که دارید، محصول خود را توسعه دهید و بودجه توسعه کسب‌وکار خود را از درون خودش تامین كنيد.
