موزه میراث روستایی گیلان؛ پنجره‌ای به زندگی نیاکان

به گزارش هیچ یک _  موزه میراث روستایی در میان جنگل‌های سراوان گیلان به تلاش آنانی بنا شده که به نگاهداشت دانش و فرهنگ پیشینیان دلخوش داشته و با بازآفرینی زندگی یکصد سال گذشته روستاهای این سرزمین شمالی، حلاوت ساعتی زندگی به دور از هوار شهری را در میان موسیقی محلی، آئین‌های سنتی از پخت نان محلی تا صنایع دستی و ارائه غذاهای محلی در میان ساز و دهل بازی‌های محلی این خطه چون لافندبازی مهیا می‌سازد.

موزه میراث روستایی گیلان با بازآفرینی زندگی یکصد سال گذشته روستاهای این سرزمین شمالی، حلاوت ساعتی زندگی به دور از هوار شهری را در میان موسیقی محلی، آئین‌های سنتی از پخت نان محلی تا صنایع دستی و ارائه غذاهای محلی در میان ساز و دهل بازی‌های محلی این خطه چون لافندبازی مهیا می‌سازد.

ارمغان موزه میراث روستایی گیلان به گردشگران پس از طی مسیری در امتداد جاده و بر بلندای شالی و رود، لذت ساعتی زندگی در یک قرن گذشته است که خالی از هرگونه هوار شهر به انسان آرامش می بخشد؛ کسانی که فضای ناب روستا را تجربه کرده‌اند، محال است خاطره خوش آن را از یاد برده باشند و به قطع با قدم زدن در موزه میراث روستایی گیلان درمی یابند که با غرق شدن در فناوری و صنعت، چه به حال روزهای خوش و خالص گذشته خویش آورده‌اند و نسل جدید نیز با کسب نشاط در روح خود، معنی پاک روستا را تجربه می‌کنند.

تنها در وصفش همین کافی که سازه‌هایی چند از سالیانی دور، برآمده از معماری متفاوت روستائیان نیک اندیش گیلانی توسط دانش آموختگانی خوش ذوق – با عشق به فرهنگ، آیین و زندگی پیشینیان خویش – واچینی، به جنگل‌های سراوان منتقل، دوباره چینی و به سبک روستاهای ۹گانه با همان معماری و زندگی به همان سبک بطور زنده در جلوی چشم گردشگران تصویر شده و همچنان در حال انجام است.

در مسیری از سنگریزه در لابه لای درختان جنگلی، با راهنمایی تابلوهای چوبی به سمت کوهپایه می‌روی و در انتها، خانه‌ای که بوی دود و هیزم و بوی ناب روستا را در جان و دل می افشاند.

عسل دختر کوچولویی که به همراه خانواده در زیر نم باران شمال با مرغ‌های حنایی موزه بازی می‌کند یک به یک نام خانه‌ها را از راهنماهای موزه که با لباس‌های محلی در خصوص موزه میراث روستایی گیلان توضیح می‌دهند می‌پرسد و مادرش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: هر بار به گیلان می‌آییم به دلیل علاقه عسل به این موزه باید حتما بازدیدمان را تکرار کنیم و بسیار برای ما لذت‌بخش است و هیچ زمان هم برایمان تکراری نشده است.

«گشت و گذار در موزه ها امروز می توانند نخستین وجه سفر قرار گیرند» سخن برخی از کارشناسان حوزه برنامه ریزی توریست است.

آنان معتقدند غنای فرهنگی و تاریخی سرزمین مان به گونه‌ایست که می توان با گشایش موزه‌ای عظیم در کشور در سطح جهانی حرف برای گفتن داشت.

گردشگری روستایی یکی از مهم‌ترین گونه‌های گردشگری پایدار است
بابک علیدوست دکترای گردشگری روستایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: گردشگری روستایی یکی از مهم‌ترین گونه‌های گردشگری پایدار است که همزمان موجب رونق اقتصادی، حفظ فرهنگ بومی و تقویت هویت محلی می‌شود؛ در این نوع گردشگری، مسافران با سبک زندگی، آداب و رسوم، معماری و حتی شیوه‌های تولید سنتی در روستاها آشنا می‌شوند و این خود عاملی برای حفظ میراث ناملموس و ملموس روستاهاست.
وی درباره موزه میراث روستایی گیلان نیز گفت: اکوموزه میراث روستایی گیلان یک نمونه شاخص در کشور است که با بازآفرینی زندگی صد سال گذشته روستائیان، توانسته هم یک جاذبه گردشگری کم‌نظیر ایجاد کند و هم بستری برای آموزش و انتقال فرهنگ اصیل گیلانی به نسل‌های امروز و آینده فراهم سازد؛ این موزه نه تنها هویت روستایی گیلان را زنده کرده بلکه الگویی برای توسعه گردشگری روستایی در سایر استان‌ها نیز به شمار می‌رود.

اکوموزه میراث روستایی گیلان یک نمونه شاخص در کشور است که با بازآفرینی زندگی صد سال گذشته روستائیان، توانسته هم یک جاذبه گردشگری کم‌نظیر ایجاد کند و هم بستری برای آموزش و انتقال فرهنگ اصیل گیلانی به نسل‌های امروز و آینده فراهم سازد.
علیدوست می‌گوید: میراث فرهنگی معنوی یاناملموس، به معنای تمامی اقدامات، شیوه‌های ارائه، نمودها و بروزها، دانش ها، مهارت ها، وسایل، مصنوعات دستی و فضاهای فرهنگی مرتبط با آنهاست که یکی از مؤلفه های مهم هویت ملی است.
وی ادامه می دهد: امروز در اکو موزه میراث روستایی گیلان علاوه بر چینش زندگی یکصد سال گذشته روستایی که در فهرست آثار ملی ثبت شده آیین ها، و بازیهای بومی و غذاهای محلی و هنرهای سنتی نیز احیا شده است.

مساحت سایت موزه که در پارک جنگلی سراوان واقع شده ۲۵۵ هکتار است؛ بر اساس نتایج مطالعات و بر مبنای تنوع فرهنگی و معماری مناطق روستایی گیلان، حوزه فرهنگی – معماری گیلان بدون در نظر گرفتن تقسیمات کشوری و سیاسی به ۹ زیر حوزه دسته بندی شد هر یک از این زیرحوزه های فوق در قالب یک روستا متشکل از گونه‌های اصیل و معرف معماری آن حوزه در سایت موزه بازسازی شده‌اند که در ۴۵ هکتار مرکزی سایت موزه قرار دارد.
تاکنون ۲۸ مجموعه مسکونی (بیش از ۸۰ سازه) در موزه دوباره‌سازی شده که هر مجموعه شامل خانه، بناهای جانبی (انبار برنج، تلمبار، طویله و لانه مرغ) و باغ سبزیجات و صیفی‌جات است.
علاوه بر این مجموعه‌ها، ساختمان ورودی ساختمان دفتر فنی و پشتیبانی با کاربری اداری، خانه پژوهشگران با کاربری اقامتی، مسجد، بازارچه، ۳ قهوه خانه، ۲ سرویس بهداشتی عمومی، کوره زغال، کوتی اطلاع رسانی، گلخانه، ایستگاه دیدگاه ها و نظرات بازدید کنندگان، ساختمان یگان حفاظت و اتاقک نگهبانی یگان، بنای نگهبانی، انبار چوب، انبار مصالح و اشیا، کارگاه نجاری، کارگاه آهنگری، تالار اجتماعات، مدرسه و بنای یادمان مشاهیر گیلان در موزه ساخته شده که از این تعداد تاکنون ۳۵ بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده وعرصه و حرایم موزه نیز ثبت شده است.

بازدید بیش از ۵۲ هزار نفر از موزه میراث روستایی گیلان
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان، برپایی این موزه یکی از معدود تلاش‌هایی است که با هدف ثبت، مستند کردن و بازسازی بخشی از میراث مادی و معنوی مردمان این سرزمین صورت گرفت که با هدف حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی – معماری روستایی گیلان ایجاد شده است.
یوسف سلمان‌خواه در گفت‌وگو با خبرنگارایرنا بیان کرد: تعداد بازدیدکنندگان از این موزه از ابتدای امسال تا ۲۱ شهریورماه ۵۲ هزار و ۳۳ نفر بوده که سه هزار و۳۸۷ نفر از آنان در تعطیلات اخیر از ۱۵ تا ۲۱ شهریور ماه، از این موزه بازدید کردند.
اندیشه‌ای که پیامد آن ایجاد «موزه میراث روستایی گیلان» بود بر مبنای لزوم شناخت خود و سرزمین خود شکل گرفت؛ زیرا به اعتقاد بنیانگذار این موزه یکی از راه‌های رفع مشکلات فرهنگی و اجتماعی آشتی دادن مردمان این سرزمین با گذشته نزدیک‌شان است چرا که از این رهگذر نه تنها از دانش و فناوری بسیار ارزشمند پدران خود آگاه می شوند بلکه در حوزه مسائل فرهنگی با اخلاق، باورها و ارزش‌های آنان آشنا می شوند.