تیم ملی فوتبال ایران با هدایت امیر قلعه‌نویی توانست در رقابت‌های کافا ۲۰۲۵ با کسب ۷ امتیاز از گروه B صعود کند و به فینال برسد. با این حال، عملکرد تیم ملی بیش از آنکه امیدبخش باشد، پرسش‌های زیادی را برانگیخت. هم‌گروهی با افغانستان، هند و تاجیکستان این انتظار را به وجود آورد که ایران با نمایش فوتبالی فنی و برتر، سطح آمادگی خود را برای حضور در آوردگاه جهانی به نمایش بگذارد. اما لغزش‌های مکرر بازیکنان و ایرادات تاکتیکی، این باور را از میان برد و رقابت‌های کافا به پاشنه‌آشیل قلعه‌نویی بدل شد؛ ضعف‌هایی که می‌تواند در جام جهانی ۲۰۲۶ گریبان فوتبال ایران را بگیرد و رویای موفقیت را بر باد دهد.
یکی از مهم‌ترین نقدها به تیم ملی، مشکل در آغاز مسابقات است. مقابل افغانستان ابتدا در دقیقه ۱۸ دروازه ایران باز شد و سپس با دشواری، برد ۳–۱ به دست آمد. برابر هند نیز نیمه اول بدون گل به پایان رسید و تنها در دقایق ۸۹ و ۹۰+۶ دو گل به ثمر رسید. آمار بالای مالکیت توپ (۶۵ تا ۷۰ درصد) به خلق موقعیت مؤثر تبدیل نشد و وابستگی به دقایق پایانی بار دیگر آشکار شد.بحران پایدار در دفاع
دیدار با تاجیکستان نقطه اوج مشکلات دفاعی بود. ایران با گل‌های طارمی و جهانبخش ۲–۰ پیش افتاد، اما در نیمه دوم دو گل دریافت کرد و پیروزی از دست رفت. افت بدنی، ضعف در کناره‌ها و تعویض‌های نه‌چندان مؤثر، تیم ملی را در حفظ نتیجه ناکام گذاشت. میانگین دریافت بیش از یک گل در هر بازی برای تیمی که در رده ۲۰ فیفا قرار دارد، نگران‌کننده است.
حمله‌ای تکراری و کم‌اثر
میانگین گل زده ایران در مرحله گروهی 7/2 بود، اما بیش از نیمی از گل‌ها بعد از دقیقه ۸۰ به ثمر رسید. تنها ۳۵ درصد گل‌ها از جریان بازی حاصل شد و وابستگی بیش از حد به ضربات ایستگاهی یا اشتباهات حریف به چشم آمد. برخلاف انتظار، فرصت اندکی به بازیکنان جوان داده شد و تاکتیک‌های هجومی تیم ملی تکراری و قابل پیش‌بینی به نظر می‌رسید.
قلعه‌نویی در دوراهی
صعود به فینال کافا ۲۰۲۵ و حتی قهرمانی احتمالی، دستاوردی ظاهری محسوب می‌شود. اما واقعیت این است که تیم ملی در این تورنمنت بیش از هر چیز ضعف‌های خود را آشکار کرد؛ شروع‌های کند، دفاع شکننده و حمله بی‌رمق. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تیم ملی برای خروج از بحران به تغییرات فوری نیاز دارد؛ تزریق بازیکنان جوان و خلاق به خط میانی، برگزاری دیدارهای دوستانه با رقبای قدرتمند اروپایی، اصلاح ساختار دفاعی و تمرکز بیشتر بر حفظ نتیجه. در غیر این صورت، تکرار ناکامی‌های گذشته و حتی برخی تغییرات دیگر پیش از جام جهانی دور از انتظار نخواهد بود.
رقبای آماده، ایران ناآماده
مقایسه روند آماده‌سازی ایران با قدرت‌های بزرگ آسیا تصویر روشنی از آینده‌ای پرخطر برای تیم ملی ارائه می‌دهد. ژاپن اولین تیم آسیایی بود که صعودش به جام جهانی ۲۰۲۶ قطعی شد. پیروزی‌های قاطع در مقدماتی و برگزاری دیدارهای دوستانه با آمریکا، مکزیک و برزیل نشان می‌دهد آنها در پی آماده‌سازی دشوار و هدفمند هستند. کره‌جنوبی نیز بدون شکست از گروهش بالا آمد و با ترکیبی متعادل از ستاره‌ها و جوانان، ساختار دفاعی قدرتمندی ساخته است. دیدار تدارکاتی با برزیل در دستور کار این تیم قرار دارد. استرالیا هم با رکورد دفاعی بدون گل خورده و برنامه‌ریزی دقیق برای حضور در آمریکای شمالی، شرایطی به مراتب باثبات‌تر از ایران دارد.
در حالی که این تیم‌ها روی جزئیات تاکتیکی و حتی مسائل لجستیکی کار می‌کنند، تیم ملی ایران همچنان با مشکلات پایه‌ای دفاع و حمله دست به گریبان است.
