سالمندی با تغییرات جسمانی و ذهنی همراه است و یکی از پیامدهای مهم آن کاهش تعادل و خطر بیشتر زمین خوردن است. پژوهش تازه‌ای به بررسی راهکار مکملی برای بهبود این وضعیت پرداخته است.
به گزارش هیچ یک _ با افزایش سن، بدن به تدریج بخشی از قدرت و توده عضلانی خود را از دست می‌دهد. این فرایند طبیعی باعث می‌شود سالمندان بیش از گذشته با مشکل تعادل و ضعف حرکتی روبه‌رو شوند. پیامد مستقیم چنین شرایطی، بالا رفتن احتمال زمین خوردن است؛ رخدادی که در میان افراد مسن بسیار شایع است و در حدود یک‌سوم آنان در طول یک سال تجربه می‌کنند. زمین خوردن نه‌تنها منجر به آسیب‌های جسمانی می‌شود، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی را نیز به شدت کاهش دهد. کاهش فعالیت بدنی، ترس از تکرار حادثه و افت اعتمادبه‌نفس از جمله نتایج آن است. به همین دلیل، شناسایی عواملی که بتوانند تعادل و توانایی حرکتی سالمندان را تقویت کنند، اهمیت زیادی دارد.
مطالعات پیشین نشان داده‌اند که تقویت قدرت و استقامت عضلانی در بهبود تعادل نقش دارد. در این میان، مکمل‌های ورزشی مورد توجه قرار گرفته‌اند. یکی از مکمل‌هایی که کاربرد آن به طور گسترده بررسی می‌شود، تائورین است. این ماده نوعی اسیدآمینه است که در مغز، قلب و عضلات به مقدار زیاد یافت می‌شود و نقش‌های گوناگونی از جمله حفظ سلامت سلولی، خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کمک به سوخت‌وساز انرژی دارد. پژوهش‌ها گزارش کرده‌اند که تائورین حتی پس از مصرف یک دوز می‌تواند بر عملکرد ورزشی تأثیر مثبت داشته باشد. با این حال، نتایج مطالعات همیشه یکسان نبوده و هنوز مشخص نیست کدام دوز برای چه گروهی بیشترین سود را دارد. همین مسئله، لزوم انجام تحقیقات تازه در این زمینه را پررنگ کرده است.
وحید تادیبی، دانشیار گروه فیزیولوژی ورزشی در دانشگاه رازی کرمانشاه، به همراه یکی از همکاران خود پژوهشی را در همین راستا انجام داده‌اند. آنان به بررسی این موضوع پرداختند که مصرف دوزهای متفاوت تائورین چه اثری بر عملکرد بدنی و شناختی مردان سالمند دارد.
در این تحقیق، ۱۵ مرد داوطلب سالمند در سه مرحله شرکت کردند. در هر مرحله به طور تصادفی یا دارونما (مکمل بی‌اثر)، یا دوز پایین تائورین (یک گرم) یا دوز بالای آن (شش گرم) را دریافت کردند. یک ساعت پس از مصرف، آزمون‌های مختلفی از جمله تعادل، استقامت عضلانی، توان قلبی-تنفسی و عملکرد ذهنی روی آنان اجرا شد. داده‌ها با روش‌های آماری معتبر تحلیل شدند تا مشخص شود آیا تفاوت معنی‌داری میان شرایط مختلف وجود دارد یا خیر.
نتایج نشان دادند مصرف دوز بالای تائورین باعث بهبود قابل توجه در توان قلبی-تنفسی و عملکرد ذهنی شد. افرادی که شش گرم تائورین مصرف کرده بودند، نسبت به کسانی که دارونما یا دوز پایین دریافت کرده بودند، عملکرد بهتری داشتند.
همچنین، یافته‌ها نشان دادند که تعادل و استقامت عضلانی سالمندان پس از مصرف دوز بالای این مکمل به شکل معنادار و قابل توجهی بهتر شد. در مقابل، مصرف دوز پایین تفاوت محسوسی با دارونما نداشت.
اهمیت این نتایج در آن است که نشان می‌دهند تنها دوز بالاتر تائورین می‌تواند اثر فوری و مثبت بر عملکرد بدنی و شناختی افراد مسن داشته باشد. این موضوع، هم در زمینه پیشگیری از زمین خوردن و هم در بهبود کیفیت زندگی آنان قابل توجه است.
برای درک بهتر یافته‌ها، پژوهشگران این تحقیق نتایج خود را با مطالعات مشابه مقایسه کردند. آن‌ها دریافتند که تحقیقات پیشین درباره اثر تائورین بر تعادل و استقامت، نتایج گوناگونی داشته‌اند. تفاوت در مقدار مصرف، شرایط آزمودنی‌ها و نوع آزمایش‌ها می‌تواند دلیل این ناهمخوانی‌ها باشد. با این حال، شواهد موجود نشان می‌دهد که دوزهای بالاتر تائورین نسبت به دوزهای پایین کارآمدتر هستند.
علاوه بر این، پژوهش‌های دیگر نشان داده‌اند که تائورین می‌تواند از طریق سازوکارهایی مانند کاهش استرس اکسیداتیو، بهبود متابولیسم انرژی و افزایش ذخایر گلیکوژن عضلانی به ارتقای توان بدنی کمک کند. همچنین، نقش آن به عنوان یک ماده مؤثر بر سیستم عصبی مرکزی می‌تواند به بهبود سرعت واکنش و عملکرد شناختی افراد بینجامد.
مقاله علمی حاصل از این پژوهش در «فصلنامه فیزیولوژی ورزشی» منتشر شده است. این نشریه علمی وابسته به پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
