نتایج فوتبال فقط در زمین رقم نمی‌خورد؛ پشت هر افتخار ورزشی، ساختار اقتصادی قدرتمندی ایستاده که مسیر قهرمانی و تداوم موفقیت را هموار می‌کند.
اکنون که در آستانه آغاز فصل جدید فوتبال ایران هستیم، می‌خواهیم ساختار اقتصادی تیم‌های فوتبال کشورمان را با سایر لیگ‌ها مقایسه کنیم. لیگ‌های معتبر اروپا همچون لیگ برتر انگلیس، لالیگا و بوندس‌لیگا سالانه میلیاردها یورو درآمد دارند.
بر اساس گزارش‌ها، لیگ برتر انگلیس در فصل 25 -۲۰۲۴ با ۱۰/۸ میلیارد یورو درآمد، چهارمین لیگ پردرآمد ورزشی جهان است. این درآمد از منابع متنوعی مانند حق پخش تلویزیونی، قراردادهای کلان اسپانسری، فروش بلیت و کالاهای هواداری تأمین می‌شود.
اما فوتبال ایران در نقطه‌ای کاملاً متفاوت ایستاده است. ارزش مجموع بازیکنان تمام باشگاه‌های لیگ برتر ایران تنها ۱۱۶ میلیون یورو است؛ رقمی که حتی به پای ارزش یک تیم متوسط اروپایی هم نمی‌رسد. برای مقایسه، ارزش بازیکنان رئال مادرید یا پاری‌سن‌ژرمن از یک میلیارد یورو فراتر می‌رود.
مشکل فقط در رقم ارزش بازار نیست؛ نبود حق پخش واقعی، سهم ناچیز اسپانسرها (حدود ۱۵ درصد درآمد) و وابستگی به کمک‌های دولتی یا سازمانی، اقتصاد فوتبال ایران را به مدلی ناپایدار و کم‌بازده بدل کرده است.
تفاوت آشکار است، در اروپا، باشگاه‌ها با مدل‌های درآمدی متنوع و بین‌المللی، ثبات مالی و قدرت خرید بالا دارند. در ایران اما فوتبال بر منابع شکننده و محدود تکیه دارد و حتی ارزش بازارش معادل چند درصد درآمد سالانه یک باشگاه اروپایی است.
اگر قرار است فوتبال ایران پیشرفت کند، باید مدل اقتصادی خود را بازتعریف کند؛ از ایجاد حق پخش واقعی گرفته تا تجاری‌سازی هوشمندانه، تقویت برند باشگاه‌ها و حضور فعال در بازار جهانی نقل وانتقالات. بی‌پول و بی‌برنامه، این فاصله هر روز بیشتر خواهد شد.
