نتایج یک بررسی جدید نشان می دهند که بیماری کرونا علاوه بر آسیب‌های جسمی، تأثیرات گسترده‌ای بر روح و روان افراد بر جای می‌گذارد. محققان در پژوهشی تازه ابعاد نادیده گرفته شده این بیماری را بررسی کرده‌اند.
به گزارش هیچ یک _ شیوع ویروس کرونا زندگی مردم سراسر جهان را دستخوش تغییرات عمیق و ناگهانی کرد. در حالی که نگرانی‌ها بیشتر بر جنبه‌های جسمی بیماری متمرکز بود، اثرات روانی آن به مرور زمان برجسته شد. قرنطینه‌های طولانی‌مدت، ترس از مرگ، دوری از عزیزان و از دست دادن سبک عادی زندگی، فشارهای روانی سنگینی به بسیاری از افراد وارد کرد. مطالعات مختلف در کشورهای مختلف حاکی از افزایش اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی و ترس در میان مردم طی دوران شیوع بیماری است. این فشارها نه تنها بر روان افراد سالم، بلکه بر افرادی که به کرونا مبتلا شده بودند، سنگینی بیشتری داشت.
از سوی دیگر، روان انسان تنها تحت تأثیر اتفاقات بیرونی نیست. بسیاری از مشکلات روانی در زمینه ویژگی‌های شخصیتی افراد ریشه دارد. به‌عبارت دیگر، برخی تیپ‌های شخصیتی در مواجهه با بحران‌ها آسیب‌پذیرتر هستند. پژوهشگران سال‌هاست که به رابطه بین اختلالات شخصیتی و بروز علائم روانی مثل اضطراب و افسردگی توجه دارند. حالا با توجه به شوک گسترده‌ای که کرونا ایجاد کرده، بررسی اینکه کدام ویژگی‌های شخصیتی بیشتر درگیر پیامدهای روانی این بیماری می‌شوند، ضروری به‌نظر می‌رسد. اینکه آیا شخصیت افراد می‌تواند بر شدت اثرات روانی کرونا تاثیر بگذارد، موضوعی است که نیاز به بررسی علمی دقیق دارد.
در همین راستا، سپیده ثاقب، پژوهشگر روان‌شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، با همکاری دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه علوم پزشکی تهران، تحقیقی علمی انجام داده است. این تحقیق به‌طور خاص به بررسی تفاوت‌های روان‌شناختی میان افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند و کسانی که در دوران شیوع بیماری به آن مبتلا نشده‌اند پرداخته است.
در این مطالعه، پژوهشگران ۲۱۴ نفر از مراجعه‌کنندگان به بیمارستان دکتر شریعتی تهران را بررسی کردند؛ ۱۱۳ نفر از این افراد کرونا گرفته بودند و ۱۰۱ نفر در طول همه‌گیری سالم مانده بودند. اطلاعات از طریق یک پرسش‌نامه تخصصی روان‌شناسی که به بررسی انواع ویژگی‌های شخصیتی می‌پردازد جمع‌آوری شد. سپس داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری تحلیل شدند تا مشخص شود آیا تفاوتی بین دو گروه وجود دارد یا خیر.
نتایج که در فصلنامه «دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی» م وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) و انجمن روان‌شناسی ایران منتشر شده‌اند، نشان دادند که سه نوع ویژگی شخصیتی در میان مبتلایان به کرونا بیشتر دیده می‌شود: شخصیت اجتنابی، شخصیت افسرده و شخصیت وابسته. افراد دارای شخصیت اجتنابی معمولاً از تعامل اجتماعی دوری می‌کنند، افراد با شخصیت افسرده دیدگاه منفی به خود و آینده دارند و شخصیت وابسته معمولاً نیازمند حمایت دائمی از دیگران است. این ویژگی‌ها در میان افراد کرونایی نسبت به افراد سالم به‌طور معناداری بیشتر بود.
همچنین پژوهش نشان داد که از میان ده اختلال بالینی بررسی‌شده، فقط یک مورد یعنی «اختلال استرس پس از سانحه» یا PTSD به‌طور معناداری در بیماران کرونایی بیشتر دیده می‌شود. این اختلال معمولاً بعد از تجربه رویدادهای بسیار استرس‌زا بروز می‌کند و شامل علائمی مانند یادآوری ناخواسته خاطرات تلخ، ترس شدید و بی‌خوابی است.
اهمیت این تحقیق در آن است که نشان می‌دهد ابتلا به کرونا فقط با علائم جسمی همراه نیست، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز بروز یا تشدید مشکلات روانی نیز باشد. شرایط طاقت‌فرسای بستری در بیمارستان، ایزوله شدن از خانواده، نگرانی درباره سرایت بیماری به دیگران و ترس از مرگ، همگی عواملی هستند که فشار روانی مضاعفی بر بیماران وارد می‌کنند. به‌ویژه افرادی که پیش‌زمینه‌های شخصیتی خاصی دارند، ممکن است بیش از دیگران در برابر این فشارها آسیب‌پذیر باشند.
این پژوهش همچنین تأکید می‌کند که حتی پس از بهبودی، برخی از این مشکلات روانی ممکن است ادامه پیدا کنند. بنابراین، توجه به سلامت روان بیماران کرونایی، به‌ویژه بعد از ترخیص از بیمارستان، بسیار مهم است. حمایت عاطفی، مشاوره روان‌شناختی و همراهی پرسنل درمانی با بیماران می‌تواند تا حد زیادی از بروز اختلالات بلندمدت جلوگیری کند.
