سیستم ضدسرقت، باتری قابل تعمیر، موتور پرقدرت و GPS داخلی از ویژگی‌های نسل جدید موتورسیکلت‌های برقی ایرانی است که توسط گروهی از محققان دانشگاهی در یک شرکت دانش‌بنیان در مدت ۲۰ سال طراحی و ساخته شد.
اکبر اکبری، قائم‌مقام این شرکت دانش‌بنیان در گفت‌وگو با هیچ یک ، از تجربه بیست‌ساله گروهی از دانش‌آموختگان دانشگاه شریف برای توسعه صنعت موتور سیکلت برقی در کشور سخن گفت و چالش‌ها، فرصت‌ها و نوآوری‌های این مسیر را تشریح کرد.
وی با اشاره به سابقه ۲۰ ساله این مجموعه گفت: داستان ما از اوایل دهه ۸۰ و از دل فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه صنعتی شریف آغاز شد. گروهی از دانشجویان علاقه‌مند به حوزه برق و مکانیک تصمیم گرفتند روی تولید وسایل نقلیه الکتریکی کار کنند؛ در دوره‌ای که بحث الکتروفیکیشن هنوز در آغاز راه بود.
مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان افزود: ما از همان ابتدا، ضمن دریافت حمایت علمی و فنی از دانشگاه شریف، با دیدگاه تجاری‌سازی و ایجاد مدل کسب‌وکار، مسیر تولید را آغاز کردیم. هدف ما صرفاً فناوری برای فناوری نبود، بلکه می‌خواستیم محصولی قابل فروش و پایدار وارد بازار کنیم. بر این اساس نخستین تولیدات ما شامل خودروهای کوچک یک یا دو نفره بود که در قالب مسابقات دانشجویی عرضه شد. اما ورود به بازار صنعتی کشور با مقاومت‌هایی روبه‌رو شد؛ به‌ویژه از سوی صنایع خودروسازی که همواره با نگاه سنتی و انحصاری به صنعت، در برابر فناوری‌های نو ایستادگی می‌کنند.
وی با بیان اینکه در این مجموعه دانش‌بنیان در همکاری با پژوهشگاه شهید رضایی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی توانستیم توسعه محصول را جدی‌تر دنبال کنیم، گفت: از سال ۱۳۹۹ موفق به دریافت نخستین پلاک رسمی برای موتورسیکلت‌های برقی خود شدیم و از آن زمان تاکنون چند هزار دستگاه تولید کردیم.
اکبری درباره وضعیت بازار نیز گفت: امروز تنها حدود یک درصد بازار موتور سیکلت کشور به مدل‌های برقی اختصاص دارد، در حالی‌که بازار سالانه بیش از ۵۰۰ هزار دستگاه ظرفیت دارد. این در حالی است که تقاضای واقعی برای موتورسیکلت برقی در سال بین ۵ تا ۷ هزار دستگاه برآورد می‌شود.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان افزود: یکی از چالش‌های اساسی ما، تغییر ذهنیت عمومی نسبت به موتور برقی است. متأسفانه برخی هنوز این محصولات را اسباب‌بازی تلقی می‌کنند. حتی زمانی مشتریان می‌پرسیدند که آیا این موتورها می‌توانند از سربالایی بالا بروند یا نه. در یکی از موارد، با دعوت از مشتریان برای آزمایش عملی، این ذهنیت را به چالش کشیدیم و نشان دادیم که موتور برقی نیز توان بالا رفتن از شیب‌های سخت را دارد.
اکبری درباره اجزای اصلی موتورسیکلت برقی توضیح داد: موتور به‌جای انجین سنتی، از موتور الکتریکی BLDC استفاده می‌کند که در چرخ عقب قرار می‌گیرد. به‌جای بنزین نیز از باتری‌های لیتیومی بهره می‌بریم. ما باتری‌هایی با ظرفیت ۲۴، ۲۵ تا ۳۵ آمپر و در برخی موارد خاص تا ۵۰ آمپر ساعت تولید می‌کنیم.
وی ادامه داد: توان باتری باید متناسب با موتور باشد. باتری ضعیف، موتور را به درستی تغذیه نمی‌کند. ما در مجموعه خود چهار مدل مختلف از موتورسیکلت‌ها داریم؛ از اسکوتری ساده گرفته تا مدل‌های قدرتمندتر با پیمایش ۶۵ تا ۱۱۰ کیلومتر و سرعت‌هایی تا ۱۸۰ کیلومتر در ساعت.
اکبری با اشاره به ویژگی‌های خاص این موتورها گفت: باتری‌های ما از نوع پیشرفته با سیستم مدیریت هوشمند (BMS) هستند تا از خطراتی مانند داغ شدن یا انفجار جلوگیری شود. همچنین، برخلاف بسیاری از شرکت‌ها که پس از خرابی باتری اقدام به تعویض کامل می‌کنند، ما فناوری تعمیر و بازسازی باتری را در اختیار داریم؛ گاهی حتی بدون دریافت هزینه از مشتری.
وی در ادامه به مزیت دیگر این موتورها اشاره کرد و افزود: ما از ابتدا سیستم GPS و ردیابی آنلاین را بر روی موتورسیکلت‌های خود نصب کردیم. در صورت سرقت، به شرط نصب اپلیکیشن، می‌توان موقعیت دقیق موتور را روی نقشه مشاهده کرد. طراحی این سامانه کاملاً بومی است.
اکبری درباره زنجیره تأمین قطعات نیز گفت: بیشتر اجزای اصلی را در داخل تولید می‌کنیم. تنها برخی قطعات عمومی مانند فلاپ‌ها از طریق تأمین‌کنندگان داخلی یا در صورت صرفه اقتصادی، از منابع خارجی تهیه می‌شوند. ولی هر چیزی که دارای ارزش افزوده فناورانه باشد، در اختیار خود ماست.
وی تأکید کرد: مغز مرکزی موتور یا همان واحد کنترل وسایل نقلیه (VCU) و نرم‌افزارهای فرماندهی آن نیز توسط خود ما طراحی و برنامه‌ریزی شده است. این سطح از دانش فنی به ما اجازه می‌دهد سیستم را توسعه دهیم، به‌روزرسانی کنیم و در صورت لزوم ماژول‌های مختلفی را به آن اضافه کنیم.
اکبری گفت: مأموریت ما تنها تولید نیست، بلکه فرهنگ‌سازی برای استفاده از موتورسیکلت‌های برقی نیز هست. با کمک رسانه‌ها می‌خواهیم به مردم آموزش دهیم که این موتورها نه‌تنها اسباب‌بازی نیستند، بلکه ابزاری کارآمد، پاک و قابل اتکا برای حمل‌ونقل شهری به شمار می‌روند.
