
شرایط جنگی یا تنشهای نظامی باعث میشود تا فضای مجازی به یکی از میدانهای اصلی جنگ نرم و روانی تبدیل شود.
به گزارش هیچ یک _ مهیار خدادادی در یادداشتی به موضوع خبرهای جعلی به عنوان بازوی عملیات روانی جنگ سخت و عملیات نظامی پرداخته است.
در ادامه این یادداشت را میخوانید:
«امروزه نبردها دیگر صرفاً در میدانهای فیزیکی و نظامی رخ نمیدهند، بلکه نبرد واقعی در ذهنها و روانها جریان دارد. آنچه در دوران تنش و جنگ، بهویژه در شرایطی مانند تقابل ایران و رژیم صهیونی اهمیت دارد، صرفاً یک درگیری نظامی نیست، بلکه توان مدیریت افکار عمومی، آگاهیرسانی دقیق، حفظ سلامت روان جامعه و جلوگیری از تأثیرپذیری منفی در برابر بمباران اطلاعاتی است. در عصر جنگهای کنونی، حفظ سلامت روانی به اندازه حفظ سلامت جسمی اهمیت دارد که این مهم مستلزم شناخت دقیق میدان فضای مجازی، رسانهها و سازوکارهای مرتبط با آن است؛ چرا که با آغاز تنشهای نظامی، دشمن ضمن ایجاد شایعات و اخبار بیاساس، تلاش میکند با راهاندازی جریانات روانی، بر افکار عمومی تأثیر منفی بگذارد که در ادامه به برخی از مهمترین آنها خواهیم پرداخت.
اولاً؛ دشمن در بحبوحه تنشها، با استفاده از الگوریتمهای ترویج محتوای خاص و ایجاد حبابهای اطلاعاتی در شبکههایی چون X (توئیتر سابق)، تلگرام و اینستاگرام، از یکسو با شایعهپراکنی لحظهای و از سوی دیگر با برجستهسازی گزینشی اخبار واقعی، پنجرهای جدید از واقعیت مصنوعی میسازند که با واقعیت میدانی تفاوت بنیادین دارد. بر اساس نظریه پنجره اورتون (Overton Window)، آنچه که زمانی غیرقابلپذیرش تلقی میشد، میتواند با تکرار مستمر در رسانهها بهتدریج به امری پذیرفتنی و حتی عادی تبدیل شود.
ثانیاً؛ تعریف «منبع موثق» در عصر دیجیتال دستخوش تغییر شده است. دیگر رسانههای جریان اصلی انحصاری بر تولید و انتشار اخبار ندارند، بلکه شهروندخبرنگارها با تلفنهای همراه خود، همزمان با وقوع رویدادها به تولید و انتشار محتوا میپردازند. فارغ از آنکه این پدیده را مثبت یا منفی ارزیابی کنیم، در شرایط جنگی و بحرانی، فقدان دروازهبانی و اعتبارسنجی محتوا میتواند پیامدهای زیانباری در پی داشته باشد. شهروندان، چه آگاهانه و چه ناخواسته ممکن است به بازوی عملیات روانی دشمن تبدیل شوند. بهویژه زمانی که محتواهایی اعم از خسارات، کشتهشدگان یا تجهیزات نظامی را بازنشر میکنند. بهعلاوه، رصد بیشازحد در فضای مجازی و خواندن بیرویه اخبار، بهویژه از منابع متنوع و غیررسمی، میتواند اضطراب و نگرانی کاربران را تشدید کند.
ثالثاً؛ تحلیلها نشان میدهد که حجم محتوای جعلی و تحریفشده در ساعات اولیه هر حمله نظامی بهطور قابل توجهی افزایش مییابد، بهطوری که بخش عمدهای از کاربران قادر به تشخیص صحت و سقم آن نیستند. همچنین اشتیاق مردم برای دریافت اخبار جنگ نیز بیشتر میشود. در ایران و همزمان با تشدید تنشها با رژیم صهیونیستی، علاوهبر رشد چشمگیر محتواهای زرد و ادعاهای بدون سند، بازگشت رسانههایی همچون صدای آمریکا (VOA) گویای آن است که دشمن در عرصه عملیات نرم بیش از پیش برای بازتعریف مرجعیت خبری، شکلدهی و تسلط بر ذهن مخاطب ایرانی آماده و حاضر است.
در نهایت، شرایط جنگی یا تنشهای نظامی باعث میشود تا فضای مجازی به یکی از میدانهای اصلی جنگ نرم و روانی تبدیل شود. از اینرو اکیداً توصیه میشود تا مردم عزیز با استفاده محدود و تنها از منابع معتبر خبری، حفظ ثبات زندگی روزمره برای کاهش اضطراب، کنترل دقیق هیجانات در مواجهه با اخبار، جلوگیری از انتشار شایعات و اطلاعات نادرست، محافظت از دادههای شخصی جهت جلوگیری از سوءاستفاده دشمن، پرهیز از نشر محتوای تحریکآمیز یا حساس، ارتقاء سواد رسانهای برای مقابله با پروپاگاندا و حفظ همبستگی ملی همواره هوشیار بوده تا در برابر حملات روانی و جنگ نرم دشمن مقاومت کرده و امنیت روانی و رسانهای کشور را حفظ نمایند.»