مونا عزیز کارگردان فیلم کوتاه «گرانیت» با اشاره به تمثیل و استعاره در این فیلم، گفت که زنان در جامعه امروز تحت فشارهای مختلفی قرار دارند.
مونا عزیز کارگردان فیلم کوتاه «گرانیت» در گفتگو با هیچ یک درباره موضوع فیلمش بیان کرد: داستان فیلم از یک دغدغه شخصی برمی‌خاست. این فیلم درباره فشارهایی است که به زنان در اثر ایفای نقش‌های مختلف در جامعه وارد می‌شود و آنها باید خیلی مبارزه کنند تا بتوانند نقش یک همسر، مادر و هنرمند را ایفا کنند. در «گرانیت» زن قصه تحت فشارهای مالی نیز قرار دارد و سکانس آخر تمثیل و نمادی از اتفاقی است که در این پروسه رخ می‌دهد. در سکانس پایانی فیلم، شاهد سنگ‌های گرانیت آویزان شده‌ای هستیم که اسید به آرامی روی آنها می‌ریزد. در این لحظه، صدای راوی به ما یادآوری می‌کند که این سنگ‌ها با وجود زیبایی و استحکام ظاهری‌شان، لبه‌های تیزی دارند و اکنون اسید در حال تحلیل بردن آنهاست. این تصویر به شکلی نمادین وضعیت شخصیت اصلی زن فیلم را بازتاب می‌دهد، زنی که با تمام زیبایی و سرسختی تحت فشارهای اجتماعی قرار دارد که آرام‌آرام وجودش را می‌خورد.
وی درباره نسبت این فیلم با جامعه گفت: این فیلم از دغدغه‌های شخصی من الهام گرفته است اما داستان آن را می‌توان به همه زنانی که می‌خواهند افراد فعال و مستقلی باشند، گسترش داد. بدون شک، زنان امروز نسبت به ۱۰ سال پیش بسیار بیشتر در عرصه‌های مختلف حضور دارند و حقوق بیشتری به دست آورده‌اند، چون برای آن مبارزه کرده‌اند. اما با وجود این پیشرفت‌ها، گفتمان مردسالارانه هنوز در بسیاری از جوامع وجود دارد. وقتی شما به عنوان یک زن، هم مادر هستید، هم همسر و هم یک فعال اجتماعی یا هنرمند، فشارهای زیادی را باید تحمل کنید.
وی ادامه داد: در یکی از صحنه‌های فیلم، مردی مهندس در یک کافه با نگاهی تحقیرآمیز و غیرانسانی سعی می‌کند از زنِ هنرمند خرید کند. این نگاه برای ما زنان اتفاقی عادی و روزمره است، شاید حتی هفته‌ای سه بار با چنین رفتارهایی مواجه شویم. آنقدر این مساله تکرار شده است که دیگر حتی درباره‌اش حرف هم نمی‌زنیم، درحالی که هنوز داریم از آن آسیب می‌بینیم.
عزیز درباره بازخورد مخاطبان نسبت به این فیلم گفت: در مواجهه با اثرمان، ۲ گروه مخاطب را مشاهده کردیم؛ عده‌ای تنها با لایه سطحی داستان ارتباط برقرار کردند و چندان با تمثیل‌ها و نمادها همراه نشدند، اما گروهی دیگر عمیق‌تر به استعاره‌ها و نشانه‌های اثر واکنش نشان دادند. برای مثال، در یکی از صحنه‌ها مرد جمله‌ای ساده به زن می‌گوید اما در پلان بعد تصویر چاقوی مرباخوری را می‌بینیم که زن در حال شستن آن است. این چاقو نمادی است از زخمی که آن جمله به‌ظاهر ساده می‌تواند بر جان زن بنشاند. به گمانم، جامعه ما هنوز راه درازی در پیش دارد تا بتوان مسائل زنان را به‌شکلی روشن و بی‌پرده مطرح کرد. این مسئله ربطی به فمینیسم یا جنبش‌های خاص ندارد. بااین‌حال، فکر می‌کنم فیلم توانسته بخشی از مخاطبان را همراه کند تا زن را در جایگاهی برابر با مرد ببینند.
کارگردان فیلم «گرانیت» درباره اولین تجربه کارگردانی‌اش بیان کرد: من دانش‌آموخته نقاشی از دانشگاه هستم و در تمام این سال‌هایی که به نقاشی مشغول بودم، همیشه علاقه عمیقی به سینما داشتم و به صورت جدی آن را مطالعه می‌کردم. وقتی فرصتی پیش آمد تا به عنوان طراح صحنه و لباس در چند فیلم کوتاه همکاری کنم، این تجربه کمی اعتمادبه‌نفس در من ایجاد کرد. در سال ۱۴۰۰ دوره فیلمسازی رضا میرکریمی را گذراندم و فیلمنامه «گرانیت» را به او نشان دادم که مورد تاییدش قرار گرفت. برای اینکه بتوانم ارتباط بهتری با عوامل فیلم، به‌ویژه فیلمبردار برقرار کنم، برای سکانس‌ها و پلان‌های مهم استوری‌برد می‌کشیدم. فیلمنامه را در فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ نوشتم و چهار- پنج بار بازنویسی کردم. سرانجام در دی همان سال، فیلم را با بودجه شخصی ساختم که کار بسیار دشواری بود، چون اصرار داشتم از عوامل حرفه‌ای استفاده کنم.
عزیز در رابطه با علاقه‌اش به سینما عنوان کرد: من در سال ۱۳۸۰ وارد دانشگاه شدم و در دانشکده هنرهای زیبا رشته نقاشی را دنبال کردم. پیش از آن نیز در هنرستان، گرافیک خوانده بودم. در همان دوران هنرستان، نزدیکی گرافیک به سینما توجه من را به این هنر جلب کرد و کم کم در آن غرق شدم. البته در آن سال‌ها دسترسی به منابع سینمایی کار سختی بود، چون اینترنت وجود نداشت. من از مجله فیلم استفاده می‌کردم، هرچند بسیاری از کتاب‌های تخصصی سینما را که می‌خواندم، به‌درستی متوجه نمی‌شدم. برخی ناشران هم فیلمنامه‌های فیلم‌های مطرح آن دوران مثل «پری» و «بانو» را منتشر می‌کردند که من مشتاقانه آنها را مطالعه می‌کردم. بعدها، در کنار تدریس تاریخ هنر، سینما را نیز ادامه دادم و تا امروز هم در کلاس‌های تاریخ هنرم، از ارجاعات سینمایی بهره می‌گیرم.
وی در رابطه با چالش‌های اقتصادی کار گفت: من فیلم «گرانیت» را با هزینه شخصی تولید کردم. بخشی از هزینه‌ها را دوستی تقبل کرد و بخش دیگری را از طریق وام تامین کردم. اما باید بگویم ساخت فیلم به شکل مستقل در شرایط فعلی واقعاً دشوار است، به ویژه وقتی اصرار دارید از تیم حرفه‌ای استفاده کنید که طبیعتاً دستمزدهای بالایی هم دارند. کاش از کسانی که توانسته‌اند با یکی دو کار خودشان را نشان دهند حمایت بیشتری می‌شد. البته می‌توان کار سفارشی ساخت اما فیلم سفارشی برای من جایگاه هنری والایی ندارد.
این کارگردان در پایان درباره برنامه‌های آینده‌اش بیان کرد: در بهمن سال گذشته با همکاری آقای فخرو کاری مشترک به نام «دردانه» را ساختم که در مراحل پس تولید قرار دارد و به زندگی پدر یک شهید می‌پردازد. یک فیلمنامه دیگر هم به انجمن سینمای جوانان ارائه داده‌ایم که قصد داریم در این تابستان آن را بسازیم.
فیلم کوتاه «گرانیت» برنده جایزه بهترین فیلم درام از فستیوال داوید کشور ترکیه و همچنین بهترین کارگردانی از هشتمین دوره فستیوال Queen City Film Festival شده است.
نیکی مظفری، علیرضا دیلمی، علی اصغر خطیب‌زاده، کژال ملکی، حمیدرضا کاشی بازیگران این فیلم هستند.
