حمایت از کالای ایرانی

هیچ یک،در شماره‌های پیشین، به مسائل مختلف از دیدگاه امیرالمومنین پرداختم. در این شماره با توجه به اینکه اوایل سال هست و امسال با شعار حمایت از کالای ایرانی عجین شده است، بی‌مناسبت ندیدم تا به نگاه اسلام و امیرالمومنین به مسئله اقتصاد بپردازم. همان‌طور که مستحضر هستید، حدود ۴۰ سال از انقلاب اسلامی می‌‌گذرد، اما متاسفانه هنوز آحاد مردم از اقتصاد و رفاه کامل که شایسته و زیبنده یک حکومت اسلامی است، برخوردار نیستند. در اینجا، قصد کالبدشکافی این موضوع را نداریم، اما می‌‌خواهم به این موضوع اشاره کنم که اگر جهان غرب، توسعه و پیشرفتی داشته‌اند، کاملا از آموزه‌های ما در دین اسلام بهره بردند. همان‌طور که در علم پزشکی از دانش دانشمندان، ابن‌سینا و رازی، بهره‌ها جسته‌اند و آن را مبنای پیشرفت خود کرده‌اند.در نظام اقتصادی و بانکی کشورمان فقط شعار اسلامی‌بودن آن به یدک کشیده می‌‌شود. بانک‌ها به جای حمایت از کارآفرینان و تولیدکنندگان، در فکر افزایش موجودی خود هستند و مردم ما به جای اینکه سرمایه خود را در تولید و کار ببرند، در فکر افزایش بهره بانکی هستند. بحثی که امروز با شما سروران دارم، نگاه اسلام و امیرالمومنین به اقتصاد است. به‌راستی اگر این آموزه‌ها در جامعه ما ساری و جاری شود، آن اتفاقی می‌افتد که همه انتظارش را داریم. نگاه امام به اقتصاد و دنیا، سوداگرانه نیست تا فقط در فکر دنیا و مال‌اندوزی باشد.همچنین نگاه آن حضرت به دنیا زاهدانه و تارک‌دنیا نیست تا آن را به کل ناپسند بشمارد؛ بلکه ایشان می‌‌فرمایند چنان دنبال کار و تحصیل معاش باشید که انگار برای همیشه در دنیا هستید و چنان به فکر آخرت باشید که گویا در آستانه مرگ قرار دارید. نگاه امام به اقتصاد و فعالیت‌های دنیایی را می‌‌توان در جای‌جای زندگی و نامه‌ها و دستورالعمل‌های ایشان به کارگزارانشان مشاهده کرد. هنگامی که در بانکداری، به جای قرض‌الحسنه، مفهوم سود و ربا را جایگزین می‌‌کنیم، آخرش این می‌‌شود که تولیدکننده و کارخانه‌دار ما به ورشکستگی می‌‌رسند و نمی‌‌توانند دیون خود را برگردانند، اما در قرآن خداوند می‌‌فرمایند: کیست خدا را وام (قرض‌الحسنه) دهد تا چندین برابر بیفزایم.
یا در آیه دیگری خداوند می‌‌فرماید: اگر کسی مدیون است، به او فرصت دهید تا زمان گشاده‌دستی و حتی در صورت توان به او کمک کنید. آیا در جامعه امروزی ما این امر اتفاق می‌‌افتد؟ امیرالمومنین یکی از وظایف مهم حاکم را بسترسازی مناسب جهت آسایش مردم و تامین رفاه آنان می‌‌دانند و در دستوری به مالک اشتر می‌‌فرمایند: زمینه برای تاجران و صنعتگران به گونه‌ای آماده شود تا بتوانند نیاز جامعه را به راحتی تامین کنند و مشکلی نداشته باشد، زیرا استواری همه طبقات جامعه به بازرگانان و صنعتگران است. درباره مالیات چنان عمل کن که موجب بهبود حال خراج‌گزاران شود، چرا که با درستی خراج و سامان حال خراج‌گذاران، وضع دیگران اصلاح می‌شود.امام در ادامه می‌‌فرمایند باید نظر تو در آبادانی زمین بیشتر باشد تا گرفتن خراج؛ چون خراج و مالیات بدون آبادانی به دست نمی‌‌آید و آنکه بدون آبادانی خراج بخواهد، کشور را خراب و مردم را نابود می‌‌کند و حکومتش چند روز بیشتر ادامه نمی‌‌یابد. آبادانی را عاملی برای مشارکت مردم در پذیرش برنامه‌های حکومت می‌‌دانند و برعکس، خرابی را از تنگدستی مردم و رویکرد حاکمان به مال‌اندوزی می‌‌شمارند. حال سوال اینجاست که واقعا مسئولان ما چقدر با این گفتار امیرالمومنین آشنا هستند و به آن عمل می‌‌کنند؟! آیا وقت آن نرسیده است که همه و بالاخص مسئولان، جهت حمایت از صنعتگران و آحاد مردم به این آموزه‌ها توجه داشته باشند؟ در ادامه ایشان می‌‌فرمایند بدان که خریدوفروش باید آسان و بر اساس موازین عدل و داد و به نرخی منصفانه باشد که به هیچ یک از فروشنده و خریدار زیان وارد نیاید.همچنین پیامبر عظیم‌الشان اسلام می‌‌فرمایند: صلاح و فساد جامعه از رهگذر صلاح و فساد مسئولان و متولیان آن فراهم می‌‌شود. همان‌طور که مشاهده می‌‌فرمایید اسلام و پیشوایان دین ما برای کلیه مراحل زندگی انسان‌ها برنامه و هدف دارند که اگر به آنها عمل شود، جامعه ایده‌آل و منطبق با عدالت اجتماعی و آموزه‌های دینی خواهیم داشت. این ما هستیم که با سرپیچی از فرامین، خود و جامعه را دچار مشکل کرده‌ایم و نمی‌‌خواهیم به این باور برسیم که هر جامعه‌ای از اصلاح خود افراد شروع می‌‌شود. اگر ما وجوه خود را به بانک‌های رباخوار نسپاریم و بتوانیم با آن سرمایه، گره‌ای از مشکلات جامعه و افراد را باز کنیم، طبق نص صریح قرآن خداوند به آن برکت و افزایش خواهد داد.
به امید آن روز