صنعت نحیف‌بیمه با ریسک‌های بزرگ از هم می‌پاشد

به گزارش هیچ یک _  اعمال تحریم های بانکی و پولی علیه ایران سبب شده تا شرکت‌های بین‌المللی صنعت بیمه همکاری خود را با ایران قطع کنند؛ اقدامی که سبب باقی ماندن ریسک ناشی از بروز حوادث در صنعت بیمه شده است.

بیمه اتکایی یا بیمه مجدد، با هدف مصون ماندن شرکت های بیمه از ضررهای احتمالی طراحی شده است و شرکت های بیمه اتکایی، شرکت های بیمه را در برابر ریسک هایی که از بیمه گذاران و مشتریان خود قبول کرده اند، بیمه می کنند تا در صورت وقوع حوادث بزرگ، برای جبران خسارت‌های احتمالی آنها که خارج از توان مالی این شرکت‌هاست، با مشکل روبرو نشود.

تا پیش از تحریم های اوایل دهه ۹۰ شرکت های ایرانی صنعت بیمه با همکاران خود در اقصی نقاط جهان قراردادهای اتکایی داشتند یعنی اینکه یا از شرکت های دیگر اتکایی می پذیرفتند و یا بخشی از ریسک خود را به خارج از کشور واگذار می کردند. با اعمال تحریم ها در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ این ارتباط اتکایی قطع شد و از آنجا که نگهداری همه ریسک های احتمالی در داخل کشور مخاطراتی ایجاد می کرد.

دست اندرکاران صنعت بیمه در زمان تحریم‌ها تلاش کردند بخشی از این ریسک را در دو قالب صندوق ویژه تحریم و نیز ظرفیت مشترک صنعت بیمه توزیع کنند هرچند همکاری با شرکت های بیمه خارجی که ارتباطی با بازارهای آمریکا نداشتند، نیز وجود داشت.

با خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌های بانکی و پولی، ارتباط صنعت بیمه با شرکت های بیمه خارجی نیز قطع شد؛ در آن زمان بیمه مرکزی شرکت های دیگر بیمه را نیز به کنسرسیوم اتکایی صنعت بیمه وارد کرد تا ظرفیت صندوق افزایش یابد و بتواند توزیع ریسک و پوشش اتکایی بخصوص در زمینه بیمه نامه های بزرگ در حوزه انرژی، حمل و نقل و کشتیرانی را که خطر ریسک آنها بالاتر است، را بهتر انجام دهد.

این روش هرچند سبب شده تا بخشی از مشکلات صنعت بیمه در حوزه اتکایی پوشش داده شود اما ایرادی که دارد، این است که حجم بالای خسارت وارده در حوادث بزرگ متوجه کل صنعت بیمه می شود، موضوعی که در حادثه اخیر انفجار در بندر شهید رجایی نیز دیده شد.

در این زمینه با مصطفی کیایی از مدیران اسبق صنعت بیمه که در حوزه اتکایی فعال بوده است، به گفت و گو نشستیم؛ وی درباره حادثه انفجار در بندر شهید رجایی که همه شرکت‌های بیمه را درگیر جبران خسارت جانی و مالی کرده است، اظهار داشت: متاسفانه به دلیل تاثیر تحریم‌ها بر صنعت بیمه، در حوزه بیمه اتکایی تنها پذیرنده آن بودیم و هیچ راهکاری برای حل مشکلات مربوط به واسپاری اتکایی به خارج از کشور پیدا نکرده ایم.

وی ادامه داد: کشوری مانند روسیه نیز در حوزه های پولی، بانکی و بیمه‌ای تحریم است اما بیمه اتکایی مناسب با سرمایه بسیار زیادی دارد و سعی کرده از این راه مشکل خود را حل کند.

صنعت بیمه هیچ راهکاری برای افزایش ضریب نفوذ نداشته و ندارد

مدیرعامل اسبق بیمه اتکایی امین با اشاره به اینکه متاسفانه در کشور ما در زمینه بیمه اتکایی برنامه منسجمی ندارد، اظهار داشت: البته باید گفت که صنعت بیمه هیچ راهکاری برای افزایش ضریب نفوذ آن نداشته و ندارد که نتیجه آن را در ضریب نفوذ پایین این صنعت در کشور شاهدیم.

کیایی ادامه داد: حادثه بندر شهید رجایی خوشبختانه حادثه بزرگی نبود و باید خدا را شکر کرد که اتفاقی بدتر از این رخ نداد، ولی این رخداد نشان دهنده این است که دستگاه ناظر با عملکرد ضعیف سعی کرده که در سال های اخیر اتکایی را به داخل منتقل کند و همین موضوع باعث می شود که با وجود کوچک بودن عمق فاجعه، شرکت های بیمه خسارت هنگفتی را پرداخت کنند.

اگر بندر شهید رجایی بیمه اتکایی خارجی داشت، خسارات ناشی از آن اثر منفی روی صنعت بیمه نمی گذاشت

این کارشناس بیمه اتکایی با بیان اینکه اگر بندر شهید رجایی بیمه اتکایی خارجی داشت، خسارات ناشی از آن اثر منفی روی صنعت بیمه نمی گذاشت، خاطرنشان کرد: بیمه های اتکایی که در خارج است، از نظر امنیت بیمه‌ای قابل اعتنا هستند و شرکت های خارجی سعی می کنند با نظارت بیشتر، زمینه های ایجاد حوادث را کمتر کنند.

کیایی در عین حال افزود: البته شرکت‌های بیمه خارجی هم به دنبال حفظ منافع خود هستند تا کمتر خسارت پرداخت کنند و از این رو الزاماتی برای رعایت استانداردهای اولیه و همچنین کاهش ریسک برای ما ایجاد می کند.

انفجار در بندر شهید رجایی یک هشدار به صنعت بیمه است

وی با بیان اینکه اتفاق بندر شهید رجایی باید یک هشدار به صنعت بیمه باشد زیرا حتی خسارت های کوچک صنعت بیمه نحیف کشور را اذیت خواهد کرد، گفت: باید از تجربیات گذشته و دیگران در تحریم ها استفاده کرد و کاری کرد که بتوانیم با حداقل ها در موضوع اتکایی با کشورهای آفریقایی، روسیه و چین همکاری داشته باشیم.

کیایی با طرح این پرسش که آیا در قراردادهای راهبردی که با چین و روسیه داریم، موضوع بیمه های اتکایی دیده شده است یا خیر؟ ادامه داد: مسئولان در صنعت بیمه می توانند از این ظرفیت ها برای افزایش قدرت بیمه اتکایی کشور استفاده کنند و بیمه مرکزی به عنوان دستگاه ناظر می تواند بطور مثال با کشور چین که در موضوع بیمه بسیار قدرتمند است، وارد توافقات مهمی شده و بخش مهمی از ریسک های بیمه ای داخلی را به خارج از کشور منتقل کند.

وی با تاکید بر اینکه باید تمامی بارها و کالاهایی که از خارج از کشور وارد می شوند بیمه نامه داشته باشند، گفت: بیمه مرکزی باید به موضوع بیمه اتکایی بیشتر توجه کند تا اگر اتفاقاتی مانند انفجار بندر شهید رجایی رخ داد، بر صنعت بیمه نحیف کشور فشار مضاعفی وارد نشود.

تغییرات اساسی در ساختار بیمه ها باعث افزایش پذیرش ریسک اتکایی می‌شود

این مدیر اسبق بیمه های اتکایی درباره علت عدم توانمندی کنسرسیوم های بیمه اتکایی در بیمه مرکزی نیز اظهار داشت: این کنسرسیوم ها توانایی انجام اتکایی های مهم و بزرگ در ایران را ندارند چون از سرمایه های همین شرکت های بیمه داخلی تشکیل شده اند؛ شرکت‌هایی که سرمایه اولیه و توان اقتصادی بالایی ندارند.

کیایی با تاکید بر اینکه اتکایی داخلی در هیچ کجای دنیا وجود ندارد و ریسک های بزرگ به خارج از کشور منتقل می شود، گفت: برای افزایش ضریب نفوذ بیمه اتکایی باید شرکت های بیمه تغییرات اساسی در ساختار خود ایجاد کنند.

وی یکی از راهکارها در این زمینه را افزایش سرمایه بیمه ها دانست و گفت: اگر سرمایه شرکت‌های بیمه در حال حاضر با ۱۰ سال قبل به دلار حساب شود، می فهمیم که نه فقط سرمایه این شرکت ها افزایش نیافته بلکه کاهش فراوانی نیز داشته است یعنی با افزایش قیمت دلار نسبت به ۱۰ سال قبل، متاسفانه سرمایه شرکت های بیمه کاهش یافته است.

شرکت‌های بیمه به جای توزیع سود، افزایش سرمایه دهند

کیایی با انتقاد از شرکت های بیمه درباره تبدیل سرمایه ارزی خود به ریال در پایان هر سال مالی و گزارش آن به عنوان سود سالیانه در صورت های مالی گفت: یکی از مهمترین عوامل نحیف بودن شرکت های بیمه کشور، عملکرد خود آنها است.

این مدیر سابق صنعت بیمه توضیح داد: بطور مثال یکی از اقداماتی که بیمه ها انجام می دهند، این است که در پایان هر سال منابع ارزی خود را به عنوان عملکرد ارایه می دهند و پس از بررسی صورتهای مالی و برگزاری مجامع، پس از در نظر گرفتن سهم ۲۵ درصدی دولت، بقیه را با تبدیل ارزهای در اختیار به ریال، به عنوان سود در بین مدیران و سهامداران توزیع می کنند.

وی گفت: یا باید بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر نظارت دقیق و موشکافانه ای بر عملکرد شرکت های بیمه داشته باشد یا اینکه اصلا نهاد ناظر در این صنعت نداشته باشیم و نیازی به نظارت نباشد و شرکت ها رفتارهای اقتصادی آزادانه داشته باشند.

تعدد شرکت‌ها در صنعت بیمه ضرورتی ندارد

این کارشناس صنعت بیمه با بیان اینکه سرمایه اولیه اعلام شده از سوی بیمه مرکزی برای تاسیس یک شرکت بیمه حدود ۸۰۰ میلیارد تومان است، ادامه داد: اگر با دلار ۸۰ هزار تومانی این رقم را حساب کنیم، می فهمیم که سرمایه اولیه این شرکت ها رقمی بسیار بسیار ناچیزی است.

سرمایه اولیه برای تاسیس یک شرکت بیمه بسیار ناچیز است

کیایی با انتقاد از تعدد شرکت های بیمه در کشور تصریح کرد: نهاد ناظر باید سرمایه اولیه سنگینی از شرکت‌های بیمه مطالبه کند تا اگر اتفاقی مانند بندر شهید رجایی رخ داد، شرکت ها بتوانند ریسک ایجاد شده را پاسخگو باشند، نه اینکه به هر فردی که می رسد مجوز فعالیت دهند و زمانی که کشور در بحران قرار می گیرد، دنبال راه چاره باشند.

این کارشناس صنعت بیمه ادامه داد: در کشورهایی چون روسیه، انگلستان و حتی امارات صنعت بیمه قوی دارند، تعدد شرکت های بیمه ای را مشاهده نمی کنیم و همین تعداد شرکت اگر اتفاق بزرگی رخ دهد، پاسخگو هستند زیرا سرمایه مناسبی دارند.

کیایی با بیان اینکه برای حل این مشکل باید شرکت های بیمه ادغام شوند و موضوع فروش بیمه نامه‌های خرد و کوچک به شرکت های خرد و ضعیف تر سپرده شود، افزود: در عین حال باید بیشتر شرکت های بیمه در هم ادغام شده و شرکت هایی قدرتمند تشکیل دهند تا بتوانند ریسک های بزرگ را بپذیرند و نگرانی ها را کم کنند.

قطعا تمامی شرکتهای بیمه درگیر حادثه شهیدرجایی شدند

وی با بیان اینکه شرکت های بیمه در زمینه حادثه بندر شهید رجایی تا بیش از یک سال آینده درگیر پرداخت خسارت ها خواهد بود، تصریح کرد: این اتفاق باید برای شرکت های بیمه درس بزرگی باشد تا بدانند که هر لحظه ممکن است ریسک جدید و بزرگی برای کشور رخ دهد و باعث زمین گیر شدن این صنعت نحیف شود.

کیایی با اعلام اینکه شرکت های بیمه کشور دارای قدرت نگهداری ریسک نیستند، یکی از راه های افزایش قدرت پذیرش ریسک شرکت های بیمه را ادغام آنها در یکدیگر و تشکیل بیمه های قدرتمندتر دانست و گفت: متاسفانه واقعه بندر شهید رجایی تنها یک ریسک بسیار معمولی است. ایران کشوری حادثه خیز است و اگر ریسک بزرگی مانند زلزله در یکی از شهرهای بزرگ کشور رخ دهد، کل مجموعه صنعت بیمه کشور نمی توانند از عهده پرداخت خسارت برآید.